Nieuws 2011

(16 december 2011)           Zoals verwacht is vanochtend een stormdepressie dwars door Vlaanderen getrokken. Retie en Schaffen meldden 968,5 hPa. Kleine Brogel observeerde om 10 uur 's ochtends zelfs 968,4 hPa. Extreem lage luchtdruk dus! Dat zorgde voor veel neerslag (de waarnemingsstations noteerden tussen 7 en en 27 mm neerslag op 12 uur tijd). Maar aan de felle rukwinden zijn we ontsnapt.


In de kern van een depressie is er immers nauwelijks wind. Het felste windveld bevindt zich meestal ten zuiden en ten zuidoosten van de depressiekern. En dus kregen grote delen van Frankrijk, Duitsland en Zwitserland de volle laag.


In Le Talut (Bretagne) gingen de rukwinden tot 130 km/h. Op de Zugspitze (Duitsland) werden al rukwinden gemeten tot 184 km/h. In het westen van Frankrijk zaten 370.000 gezinnen zonder stroom als gevolg van de felle storm. In Centraal- en Zuid-Duitsland wordt er sneeuw gemeld en is er op sommige plaatsen chaos op de weg door omgewaaide bomen.


Ondertussen heeft de storm ook al een naam gekregen: Joachim. Maar dat is een puur commercieel fenomeen.


De volgende uren wordt er nog veel sneeuw verwacht in grote delen van de Alpen.


Wij komen aan de achterzijde van de depressie abrupt in koude noordelijke lucht terecht waardoor de temperatuur fors daalt. Later op de dag is er kans op winterse buien: smeltende sneeuw in Vlaanderen en sneeuwbuien in de Ardennen. In de Ardennen en aan zee kunnen de rukwinden tijdelijk snelheden halen tot ongeveer 80 km/h.


Het is best mogelijk dat er dit weekend op de Hoge Venen een dik sneeuwtapijt zal liggen.




(1 december 2011)           November 2011 was een uitzonderlijke maand. Nog nooit (sinds het begin van de waarnemingen in 1833) was een novembermaand in Ukkel zo droog. Ook in Nederland en Duitsland viel er de voorbije maand nauwelijks neerslag.


Het uitzonderlijk droge weer is een gevolg van hardnekkige hogedrukgebieden over Centraal-Europa. Daardoor konden de Atlantische storingen niet tot bij ons geraken. Zo'n blokkade in de atmosfeer kan soms lang blijven hangen en is waarschijnlijk het gevolg van natuurlijke grillen van het weer.

Toch registreerden we nog 11 neerslagdagen. Dit toont nog maar eens aan dat de term neerslagdag heel voorzichtig moet geïnterpreteerd worden...

November 2011 was ook een zeer zonnige maand. Enkel november 1989 was nog zonniger.

In het westen van het land heeft de zon wel veel minder geschenen. Door een inversie bleven de lage wolken er dikwijls lang hangen. De luchtkwaliteit was soms beneden alle peil (veel fijne stofdeeltjes).

De maanden september, oktober en november vormen samen de weerkundige herfst. Die herfst was uiterst zacht en komt op de tweede plaats na de grote herfst van 2006. De neerslaghoeveelheid was aan de lage kant, maar zeker geen record: we vallen buiten de top-20.

Het was ook een zeer zonnige herfst. Volgens de nieuwe klimaatnormen (1981-2010) is de waarde voor de zonneschijnduur zeer uitzonderlijk, dat wil zeggen dat het gemiddeld maar één keer om de honderd jaar voorkomt. Maar het najaar van 1959, 1908, 1965 en 1921 was nog zonniger dan het najaar van 2011.

Meer cijfers vind je op mijn klimaatpagina's, hier en hier.

Ondertussen wordt het ook duidelijk dat we alweer op een heel warm jaar afstevenen. December kan natuurlijk nog alle richtingen uit, maar nu al mogen we stellen dat voor België het jaar 2011 zeer warm zal zijn.




(7 november 2011)           In de nacht van 8/9 november 2011 komt een planetoïde heel dicht bij de aarde. De naam van het 400 meter grote rotsblok is 2005 YU55. Het object werd ontdekt op 28 december 2005 ontdekt door Robert S. McMillan op het Steward Observatory van de Universiteit van Arizona.


Voor alle duidelijkheid: de animatie hierboven is niet op schaal. Als we de drie hemellichamen een miljard keer zouden verkleinen, heeft de aarde op die schaal een diameter van 12,7 millimeter. De maan staat op gemiddeld 0,384 meter en heeft een diameter van 3,5 millimeter. Onze planetoïde 2005 YU55 is op die schaal een stofje van 0,0004 millimeter ;-)


Op het moment van de dichtste nadering (9 november om 0.28 uur Belgische tijd) bevindt 2005 YU55 zich op een afstand van 324.600 km van de aarde, dat is iets dichterbij dan de maan. Gevaar voor een botsing is er niet. Gelukkig maar.

2005 YU55 wordt op geen enkel moment zichtbaar met het blote oog. Je hebt er minstens een middelgrote sterrenkijker voor nodig om het object te zien als een heel zwak stipje dat op twee dagen tijd ongeveer 180 graden aan de hemel aflegt. Mijn eigen telescoop is in elk geval te klein om 2005 YU55 te zien. Bovendien is het bijna Volle Maan.


Verschillende keren per jaar zijn er kleine planetoïden die dichtbij de aarde komen. Op 9 oktober 2010 werd in Arizona een klein object ontdekt, 2010 TD54. Dat object had een diameter tussen 5 en 10 meter en vloog op 12 oktober 2010 om 12.51 uur rakelings langs de aarde. Rakelings, dat is op een afstand van 45.500 km. Ter vergelijking: de gemiddelde afstand aarde-maan is 384.000 km.

Drie jaar geleden, op 7 oktober 2008, sloeg een object zelfs in. Het was de eerste keer dat men een object ontdekte en kon voorspellen dat het vervolgens zou inslaan.

Dit keer gaat het om een (naar verhouding) heel groot object, het grootste object dat we eerst ontdekten en waarvan we konden berekenen dat er in de nacht van 8/9 november 2011 een dichte nadering zou zijn. Maar wees gerust: de eerstvolgende honderd jaar zal 2005 YU55 niet botsen met de aarde.




(1 november 2011)           Oktober 2011 was een zeer zonnige maand. Het is geleden van 1972 dat een oktobermaand nog zo zonnig was.

Geen record dus. Volgens de nieuwe normen (1981-2010) is deze waarde voor de zonneschijnduur zeer uitzonderlijk, dat wil zeggen dat het gemiddeld maar één keer om de honderd jaar voorkomt.

Maar als je de grafiek hiernaast bekijkt, stel je vast dat de oktobermaanden van 1972, 1971, 1965, 1959, 1951, 1947, 1920, 1908, 1899 en 1897 nog zonniger waren.

Opvallende vaststelling: in oktober 2011 kregen we meer zon dan in juli 2011 of augustus 2011.




(1 oktober 2011)          
Mijn mening over temperatuur-dagrecords vind je hier.

De superlate zomerperiode in oktober 1921 was in elk geval nog uitzonderlijker dan wat we nu meemaken.




(30 september 2011)          





(29 september 2011)          
Dit is geen Sint-Michiels-nazomerke meer, dit is uitzonderlijk laat zomerweer. Een zomerdag zo laat op het seizoen komt niet zo vaak voor.

Voor een vergelijkbare warme periode zo laat op het jaar moeten we terug naar 1985, 1959 en 1921.

De warmte van vandaag is geen record. Begin oktober 1921 (later op het jaar dus) was het even warm. Dat jaar 1921 was wel een absoluut rampjaar: nog nooit was het zo droog.

We kunnen dus zeggen dat het 90 jaar geleden is dat het zo laat op het jaar in Ukkel nog zo warm was.




(10 september 2011)          

Vanavond trok er een kort maar hevig onweer over delen van West- en Oost-Vlaanderen. Dat ging gepaard met grote hagelstenen (diameters tot 5 cm), lokale wateroverlast en zeer veel bliksemflitsen. Ik kreeg van verschillende mensen meldingen van hagelschade.


In het centrum van het land viel er geen neerslag. In de verte zag ik de donderwolken passeren en dat was zeer indrukwekkend. Gedurende meer dan een uur flitste de westelijke en noordelijke hemel vrijwel onophoudelijk.






(1 september 2011)           De (weerkundige) zomer is voorbij. Het was voor veel mensen een "slechte" zomer. Juni was normaal, maar de maanden juli en augustus hebben het laten afweten. Juli 2011 telde té weinig uren zonneschijn. Augustus 2011 was ook somber. Bovendien zorgden felle onweersgolven tussen 18 en 23 augustus 2011 voor ongeveer 100 mm extra neerslag in Ukkel.


Resultaat: met 317 mm regen prijkt de zomer van 2011 op de 12-de plaats van natste zomers ooit. Voor een nog nattere zomer moeten we teruggaan naar de zomer van 2002: toen viel er 341 mm. Negen jaar geleden was de zomer dus nog natter dan deze zomer. De Ukkelse neerslagwaarnemingen zijn gestart in 1833.


Met 466 uur zonneschijn staan we op de 17-de plaats van somberste zomers ooit. Voor een somberdere zomer moeten we vier jaar terug in de tijd: in de zomer van 2007 haalden we 458 uur zonneschijn. Vier jaar geleden was de zomer dus nog somberder! De zonneschijnduurwaarnemingen zijn in Ukkel gestart in 1887.


Het was met 16,7 graden een relatief koele zomer. "Relatief" is hier echt wel op zijn plaats: er waren 120 zomers waarop het nog koeler was. 51 zomers waren warmer, 8 zomers waren ongeveer even warm als de zomer van 2011. Dat zegt vooral iets over het feit dat we nu in een warmer klimaat leven dan vroeger.

En dan is er nog het aantal neerslagdagen. Dat waren er 61. Dat is veel, maar zeker geen record. De zomers van 1845, 1860, 1879, 1888, 1894, 1912, 1916, 1927, 1948, 1956, 1974, 1977 en 1980 hadden meer regendagen. De 61 regendagen van 2011 zijn goed voor een 14-de plaats, een ex-aequo met de zomers van 1966, 1891, 1848 en 1841.

Een neerslagdag is een dag waarop er minstens 0,1 mm neerslag valt. Een paar druppels voor middernacht, een paar druppels na middernacht, en je hebt twee regendagen. Logisch dus dat zomers met veel regendagen lang niet altijd regenzomers zijn.


In de media wordt dezer dagen heel zwaar de nadruk gelegd op de voorbije zomer. Mijns inziens zouden we beter de voorbije lente 2011 de hemel in prijzen. Die was in alle opzichten veel en veel uitzonderlijker. De lente van 2011 was de zonnigste ooit, de tweede warmste ooit, de derde droogste ooit. Maart 2011 , april 2011 en mei 2011 waren in absolute termen zonniger dan juni 2011, juli 2011 of augustus 2011! Bezitters van zonnepanelen zullen dit zeker beamen.

Wellicht is het contrast tussen de lente 2011 en de zomer 2011 voor een deel verantwoordelijk voor het slechte gevoel dat we overhouden van de voorbije zomer.


Tenslotte nog dit. Veel mensen mailen me om te zeggen dat ze het een "goede" zomer vonden: niet te warm, veel gezonde lucht, 's nachts prima slaapkamertemperaturen, geen hittedoden. IRCEL, de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu, meldt me dat er in de hele zomer 2011 maar twee overschrijdingen waren van de ozondrempel. Twee overschrijdingen is het laagste aantal (samen met 2007) sinds de start van de metingen in 1978.




(23 augustus 2011)          


Zoals ik had verwacht, zijn er in de nacht van 22/23 augustus en de ochtend van 23 augustus 2011 een aantal spectaculaire onweersgolven gepasseerd. Die trokken van zuidwest naar noordoost en hadden het qua neerslag vooral gemunt op de provincies Henegouwen, Vlaams-Brabant, Waals-Brabant, Antwerpen en Limburg.

De Vlaamse Milieumaatschappij VMM meldt voor Lot 52 mm, Ronse 51 mm en Aarschot 46 mm op 24 uur tijd (tussen 22 augustus om 16 uur en 23 augustus om 16 uur).

De donderwolken bereikten hoogten tot 14 km. Op sommige plaatsen was het alsof de nacht was ingevallen.

Opnieuw lag de intensiteit van de neerslag erg hoog. Maar (zoals steeds bij onweders) was de verdeling van de neerslag zeer ongelijk. Aan de kust en in de Ardennen kijken ze met grote ogen naar deze neerslagcijfers... want daar is er nauwelijks (of zelfs helemaal geen) neerslag gevallen tussen 22 augustus 2011 om 20 uur en 23 augustus 2011 om 14 uur.

Ook dit waren dus plaatselijk hevige onweders die veel schade hebben veroorzaakt door wateroverlast en blikseminslagen. De vergelijking met de onweders van 18 augustus 2011 ligt voor de hand - zie hieronder. Er is wel één belangrijk verschil: bij de onweders van vandaag vielen geen dodelijke slachtoffers. Kijk ook eens op de site van het KMI voor een (indrukwekkende) lijst onweders uit het verleden.




(18 augustus 2011)          


Hevig onweer vooral in delen van de provincies Antwerpen, Vlaams- en Waals-Brabant, Limburg en Luik, met veel wateroverlast, files en vooral een catastrofe voor Pukkelpop (Kiewit).

Dit lijken niet zo'n grote neerslaghoeveelheden. Maar de intensiteit van de neerslag lag soms erg hoog. De meest intense neerslag werd geregistreerd in Bertem met 36,6 mm (1 mm = l/m²) tussen 17 uur en 18 uur. In Ransberg viel 28 mm op minder dan 20 minuten, waarvan 17 mm op 10 minuten.

Andere KMI-weerstations hebben nog grotere hoeveelheden: Bertem 70 mm, Herenthout 69 mm, Hasselt 38 mm, Leuven 57 mm en Voeren 56 mm. Metingen van 18 augustus 2011 om 8 uur 's ochtends tot 19 augustus 2011 om 8 uur 's ochtends.

De Vlaamse Milieumaatschappij VMM meldt voor Bonheiden 63 mm, Herentals 53 mm en Korbeek-Dijle 45 mm.

Enkele waarnemingen van weeramateurs: Mol 37 mm, Heist-op-den-Berg 47 mm, Kessel-Lo 57 mm en Grimbergen 68 mm.

Het weerstation in Diepenbeek mat rukwinden tot 83 km/h. Beauvechain ging tot 80 km/h. Lokaal zullen de rukwinden zeker hogere snelheden bereikt hebben. Weeramateur Hugo Mathues in Ransberg mat rukwinden met snelheden tot 111 km/h. In de pers circuleren nog hogere snelheden... maar ik weet niet waar die vandaan komen.


Daarmee is dit een onweerscomplex dat vergelijkbaar is met die van 26 mei 2009. Toen vielen er hagelstenen tot 6 cm, lokaal zelfs tot 10 cm In Melle waren er toen rukwinden tot 101 km/h.

Een ander zwaar onweer van de laatste jaren was dat van 2 juni 2008. Er werden die dag meer dan 43.000 bliksemflitsen geteld. In Diest viel toen meer dan 80 mm neerslag.

Op 14 juli 2010 werd Diest en omstreken geteisterd door plots noodweer. Een felle rukwind zorgde voor heel wat schade. In het nabijgelegen Ransberg mat een weeramateur een momentane windstoot van 119 km/h. In Elsenborn werden zelfs rukwinden gemeten tot 137 km/h. En in het Waalse Ciney was het nog veel erger. Mogelijk (op basis van de schade) haalden de rukwinden daar 180 tot 200 km/h, maar er waren geen anemometers in de buurt.


Samengevat: het onweer van 18 augustus 2011 was lokaal erg hevig. Maar het was zeker niet het zwaarste onweer dat ooit onze regio heeft getroffen. Kijk eens op de site van het KMI voor een (indrukwekkende) lijst onweders uit het verleden.




(12 augustus 2011)           Nog steeds zijn er mensen die denken dat we een uitzonderlijke rotzomer beleven...

Het is inderdaad geen pretje om met je jonge kinderen "vast" te zitten op een klein vakantieverblijf terwijl het buiten regent en sombere wolken het kwik afkoelen.

Maar cijfers zijn cijfers... Als ik juli 2011 vergelijk met vroegere julimaanden, kan je echt niet van recordwaarden spreken - zie ook hieronder, 1 augustus 2011.

Ik ben even gaan kijken naar het aantal dagen waarop het kwik in juli geen 20 graden haalde tijdens de voorbije halve eeuw (sinds 1961. In juli 2011 waren er dat 15. Tot nu toe waren er in augustus 2011 al twee dagen met minder dan 20 graden.

Ter vergelijking: in juli 2006 was er geen enkele dag van minder dan 20 graden.

Scoort juli 2011 met die 15 koele dagen (max < 20 graden) een record? Nee, absoluut niet. Juli 1993 haalde 16 dagen van minder dan 20 graden. In juli 1973 telde ik 17 dagen van minder dan 20 graden. In juli 2000 en juli 1979 waren er 18 dagen waarop de maximumtemperatuur geen 20 graden haalde. Juli 1978, juli 1974 en juli 1966 haalden 21 dagen van minder dan 20 graden. In juli 1965, juli 1980 en juli 1981 waren er 22 dagen van minder dan 20 graden.

Welke julimaand telde het grootst aantal dagen van minder dan 20 graden sinds het begin van de Ukkelse waarnemingen? Dat was juli 1841, met 27 dagen. Dàt was nog eens een koele julimaand!




(1 augustus 2011)           In de media wordt geklaagd over de voorbije maand juli. En inderdaad, de voorbije maand oogde niet meteen aardig. Maar hoe uitzonderlijk was het weer?

Op mijn klimaatpagina's kan je juli 2011 vergelijken met de vorige julimaanden. En dan wordt het verhaal heel anders.

Juli 2011 was misschien wel wat aan de frisse kant, maar het kan veel en veel frisser. Juli 1841 spant de kroon met een gemiddelde temperatuur van 13,4 graden. Sinds het begin van de temperatuurwaarnemingen in Ukkel waren er maar liefst 56 julimaanden waarop het kouder was dan juli 2011 !!!

Was de voorbije maand somber? Met 140 uur zonneschijn deden we veel slechter dan de voorbije maanden. Maart 2011 was een stuk zonniger dan juli 2011. Mijn zonnepanelen presteerden in maart 2011 beter dan in juli 2011, terwijl in maart de zon veel minder hoog aan de hemel komt dan in juli.

Maar je kan het ook anders bekijken. De somberste julimaand sinds het begin van de zonnewaarnemingen in Ukkel in 1887 was juli 2000 met 92 uur zonneschijn. Juli 2011 komt pas op de 19de plaats.

Juli 2011 somber en koel? Inderdaad.

Juli 2011: nog nooit meegemaakt? Fout.




(25 juli 2011)           Enkele dagen geleden publiceerde het Amerikaanse NOAA (National Oceanic & Atmospheric Administration) in de online editie van Science (één van de belangrijkste wetenschappelijke tijdschriften) een interessante studie.

NOAA zegt dat in het afgelopen decennium ongeveer 1/3 van de global warming invloed (als gevolg van extra koolstofdioxide) is teniet gedaan door een toename van kleine stofdeeltjes hoog in de atmosfeer. Die kleine stofeeltjes, aerosolen, weerkaatsen zonlicht terug naar de ruimte. De concentratie aan aerosolen in de stratosfeer is tussen de jaren 2000 en 2010 ongeveer verdubbeld. De stratosfeer is een atmosfeerlaag tussen 15 en 50 km hoogte.

De aerosolen komen zowel van natuurlijke bronnen (vulkaanuitbarstingen) als van de mens. Het gaat vooral om zwaveldioxide, carbonylsulfide en dimethylsulfide.

Wetenschappers weten niet waar de toename precies vandaan komt, en hoe het verder zal evolueren. Komen er nog meer aerosolen in de stratosfeer, dan kan de klimaatverandering wat vertraging oplopen. Vermindert de concentratie aan aerosolen in de stratosfeer, dan zou global climate change nog wat sneller kunnen gaan.

Vroeger werd gedacht dat enkel tijdens grote vulkaanuitbarstingen er tijdelijk meer aerosolen in de stratosfeer aanwezig waren. Dat blijkt dus niet het geval te zijn. De kleine stofdeeltjes op heel grote hoogte spelen blijkbaar een niet te onderschatten rol in de klimaatperikelen hier op aarde.




(18 juli 2011)           De zomer van 2011 is in een depressie beland, letterlijk en figuurlijk. Het zal nog wel enkele dagen duren eer we deze wisselvallige en koele periode verwerkt hebben.

De mensen klagen dus steen en been dat het een verschrikkelijk slechte zomer is. Ze hebben ongelijk. We hebben al 12 zomerdagen gekregen en 2 tropische dagen.

In een gemiddelde zomer zijn er 28 zomerdag en 4 hittedagen. En de zomer is ongeveer halfweg: 20 juli is gemiddeld gesproken de warmste dag van het jaar. De kans dat er in augustus nog warme dagen zullen volgen, is groot.

In de archieven ben ik op zoek gegaan naar zomers met weinig zomerdagen. In 1972 en 1975 telde de zomer welgeteld 5 zomerdagen. De zomer van 1980 leverde 6 zomerdagen op, de zomers van 1977, 1978 en 1979 waren elk goed voor 9 zomerdagen. Dat waren pas Belgische zomers...

We zijn de laatste jaren verwend geweest met veel zomerdagen. In 2010 waren er 31 zomerdagen, 2009 leverde 37 zomerdagen op en 2006 was goed voor 44 zomerdagen.

Bovendien was de voorbije lente in alle opzichten uitzonderlijk. We waren even vergeten dat we in België leefden...




(14 juli 2011)          
Zoals verwacht viel er in Vlaanderen op 12 uur tijd op de meeste plaatsen tussen 5 en 20 mm neerslag.

De voorbije 48 uur (tussen 12 juli om 20 uur tot 14 juli om 20 uur) viel de grootste hoeveelheid neerslag in de provincie Antwerpen. In Kapellen mat men 47 mm en in Borgerhout zelfs 56 mm (bron VMM).

In Nederland is er de afgelopen 24 uur meer neerslag gevallen, tot 80 mm in de omgeving van Den Haag.




(13 juli 2011)          
De zomer presteert de laatste dagen niet zo goed. Nu is de regen meer dan welkom, want zeker in het westen van het land is de voorbije maanden té weinig regen gevallen.

Vandaag zorgden koele noordelijke luchtstromingen in combinatie met wat regen en een grijs wolkendek voor lage maximumtemperaturen. In Ukkel bedroeg de maximumtemperatuur volgens de synoptische waarnemingen 14,9 graden. Het klimatologisch station van Ukkel haalde 15,3 graden. Dit illustreert nog maar eens dat het heel moeilijk is om een bepaalde waarde als een dagrecord te beschouwen...

Het is geleden van 2002 dat er in de maand juli in Ukkel nog zo'n lage maximumwaarden werden opgetekend.

Veel mensen klagen nu al steen en been over de "verschrikkelijk slechte" maand juli. Maar we hebben vooral een slecht geheugen. Juli 2000 was nog veel, veel erger...




(28 juni 2011)          



Boortmeerbeek 63 mm (bron Vlaamse Milieu Maatschappij)
Bonheiden 63 mm (bron Vlaamse Milieu Maatschappij)
Thisnes (Hannut) 84,7 mm op 24 uur (bron KMI)

Veel schade door wateroverlast, hagel, rukwinden en blikseminslagen

Totaal 73.192 bliksemontladingen (wolk-wolk) boven België en 9011 blikseminslagen (bron KMI)

In Genk hagelstenen met een diameter van 7 cm

Beauvechain (Bevekom) rukwinden tot 119 km/h
In Charleville-Mézières (net over de grens met Frankrijk) rukwinden tot 140 km/h gemeten
Charleroi en Zaventem rukwinden tot 101 km/h
In Kleine Brogel rukwinden tot 83 km/h

Onweer kwam in verschillende golven.

Temperatuur zakte soms meer dan tien graden op enkele minuten tijd.

Op verschillende plaatsen zagen waarnemers spectaculaire cumulus mammatus.




(27 juni 2011)          




(24 juni 2011)           Op 22 juni 2011 ontdekte LINEAR (een robot-telescoop in New Mexico) een kleine planetoïde of asteroïde, 2011MD. Op zich geen nieuws, elke dag worden er tegenwoordig tientallen dergelijke objecten ontdekt. Het zijn kleine en grote rotsblokken met diameters tussen 10 meter en meer dan 100 kilometer die zich meestal bevinden tussen de banen van Mars en Jupiter.

Maar MD2011 was anders: een zgn. Earth Crosser, een planetoïde die de aardbaan kruist. Op maandag 27 juni 2011 om 19.14 uur zal 2011MD de aarde het dichtst naderen, ongeveer 12.000 km boven Antarctica.



2011MD heeft een geschatte diameter tussen 5 en 20 meter. Omdat hij zo dicht bij de aarde komt, wordt zijn baan door de aantrekkingskracht van de aarde serieus veranderd.



Ondanks de zeer korte afstand zal 2011MD enkel in grote telescopen zichtbaar zijn. Mocht een dergelijk object toch in de dampkring duiken, zorgt dat voor een felle vuurbol die in de hogere luchtlagen explodeert met de kracht van een zware atoombom.

Het verhaal doet herinneren aan de planetoïde 2008TC3 die na zijn ontdekking op 6 oktober 2008 een dag later opbrandde in de dampkring.

Astronomen weten al lange tijd dat er naast de planeten en dwergplaneten nog een heleboel kleinere objecten rond de zon draaien. Er zijn ondertussen al meer dan 550.000 planetoïden ontdekt. De meeste daarvan bevinden zich op banen tussen Mars en Jupiter. Maar er zijn ook uitzonderingen, planetoïden die de baan van de aarde kruisen. Vaak gaat het om zeer kleine objecten, maar soms zijn er grotere kleppers bij. Ongeveer 65 miljoen jaar geleden knalde een planetoïde met een diameter van meer dan 1 km tegen de aarde. Het gevolg was een fameuze klimaatwijziging die o.a. de dinosaurussen deed uitsterven.

Er lopen nu allerlei projecten om alles zo goed mogelijk in kaart te brengen. Bedoeling is om een killer planetoïde zo snel mogelijk op te sporen. Als we tientallen jaren tevoren weten dat een object op de aarde zal terechtkomen, kunnen we tijdig maatregelen nemen.

Meer info over de baan van 2011MD op deze site.






(10 juni 2011)           Rond 16 uur passeerde hier in Meise een zware bui met mooie shelf. Prachtig!






(8 juni 2011)           Gisteren 7 juni 2011 was er op de zon een gigantische explosie: een zonneflare.


Het Solar Dynamics Observatory van de NASA heeft een schitterende film van het gebeuren.

Bij een zonneflare wordt een grote wolk elektrisch geladen deeltjes de ruimte in geblazen. Die deeltjes zijn op weg naar de aarde en zullen vannacht en morgen arriveren. Daar worden ze gevangen in het magnetisch veld van de aarde. Dat zorgt voor prachtig noorderlicht of poollicht.

Mogelijk is het poollicht zelfs in onze streken zichtbaar. Best kijken in noordelijke richting.




(1 juni 2011)            Zoals verwacht is het een uitzonderlijke weerkundige lente geweest.

Van de maand mei 2011 onthouden we vooral de zeer lage relatieve luchtvochtigheid, nl. 62%. Dat is een evenaring van het record van mei 2008. De andere cijfers voor mei 2001 vind je hier.

De lente van 2011 is de zonnigste ooit (sinds het begin van de zonnewaarnemingen in 1887).
Het is de tweede warmste lente ooit. De lente van 2007 was nog iets warmer.
Het is de derde droogste lente ooit. Het voorjaar van 1893 en 1976 was in Ukkel nog iets droger.

Om het uitzonderlijke van de zonnerecord te illustreren, plaats ik hieronder de tien zonnigste seizoenen ooit sinds het begin van de waarnemingen. Dan valt op dat de lente 2011 op de tiende plaats komt. Ongelooflijk.

De zonnigste seizoenen ooit

zomer 1947 820 uur
zomer 1976 812 uur
zomer 1959 806 uur
zomer 1911 755 uur
zomer 1949 743 uur
zomer 2003 739 uur
zomer 1904 738 uur
zomer 1950 735 uur
zomer 1921 726 uur
lente 2011 707 uur
zomer 1945 704 uur
zomer 1994 703 uur



(25 mei 2011)           Sinds vandaag kunnen we officieel een nieuw record bijschrijven in de klimatologische tabellen. Nog nooit was een (weerkundige) lente zo zonnig. Vanochtend bij het opkomen van de zon stond de teller al op 656 uur. En daar komt vandaag zeker nog 12 uur zonneschijn bij!

Het vorige record stond op naam van het voorjaar 1893 met 652 uur zonneschijn.

We hebben in de lente van 2011 al meer zon gekregen dan in een gemiddeld zomerseizoen. Bezitters van zonnepanelen zijn alvast heel tevreden.




(24 mei 2011)           De Grimsvötn blijft in eruptie. De aswolk verspreidt zich geleidelijk over een groter gebied. Volgens het Volcanic Ash Advisory Centre van London zijn nu ook delen van het Schotse luchtruim "besmet". De wolk lijkt zich verder uit te spreiden in zuidelijke richting. Dat wil zeggen dat ook de rest van Groot-Brittannië vandaag zal te maken krijgen met de as van de Grimsvötn.

Op woensdag 25 mei 2011 zou as van de vulkaan ook arriveren boven Vlaanderen - zie het kaartje hieronder. Het gaat gelukkig om kleine concentraties, tussen 200 en 2000 microgram as per kubieke meter lucht. Het is mogelijk dat op vrijdag de concentraties veel hoger liggen - maar de computermodellen zijn daarover nog onzeker.

Wordt vervolgd.






(22 mei 2011)           Gisteren 21 mei 2011 is er in IJsland opnieuw een vulkaan uitgebarsten: de Grimsvötn. Er werden in de regio ook een aantal lichte aardschokken waargenomen.


Op de infraroodbeelden van de Europese weersatelliet Meteosat is de uitbarsting prachtig zichtbaar. De hete as- en stoomwolken bereikten een hoogte van ongeveer 20 km. Als de uitbarsting lang zou blijven duren, kan dat het weer in de regio (en ver daarbuiten) ernstig beïnvloeden. Maar zover zijn we nog niet.

Op het kaartje van het Volcanic Ash Advisory Centre van London zie je hoe de wolk (voorlopig althans) min of meer ter plaatse blijft en afdrijft naar Groenland. Vorig jaar was dat met de Eyjafjallajökull wel even anders...


De laatste uitbarsting van de Grimsvötn dateert van november 2004. De Grimsvötn is de meest frequent uitbarstende vulkaan in IJsland.




(19 mei 2011)           Weermensen hebben het niet altijd makkelijk. Miljoenen mensen luisteren naar wat we zeggen. Een verspreking, een kwinkslag, een dubbelzinnigheid ... het floept er soms snel uit en het kan soms leiden tot scherpe reacties.

Enfin, we zijn mensen en het kan dus gebeuren dat we een persoonlijke mening ventileren. Zeker tijdens een weerbabbel op de radio. Dat gebeurt overal ter wereld. Maar niet overal is de overheid daar mee opgezet. Neem nu Oekraïne...

Weervrouw Lyudmila Savchenko was in een lyrische bui toen ze vorige week op de Nationale Radio van Oekraïne tijdens haar live weerpraatje sprak over de schoonheid van de lente met zijn heerlijke bloemengeuren en zijn prachtige gezang van vogels. "Soms lijkt het alsof de natuur compenseert voor de wanorde, de wetteloosheid en de onrechtvaardigheid in ons land", vervolgde ze. En dat mocht ze dus niet gezegd hebben.

Gevolg: geen live radioweerberichten meer in Oekraïne. Alles wordt vanaf nu vooraf opgenomen en indien nodig verbeterd alvorens uitgezonden te worden.

Wie kaatst, kan de bal verwachten. Als ik een dubieuze of persoonlijke uitspraak doe tijdens een weerbericht, is het in een democratie perfect normaal dat er een weerwoord komt. Maar de boodschapper muilkorven en meteen de weerberichten censureren, kan niet.

Lyudmila Savchenko heeft alvast mijn sympathie. Op een echte lente zullen ze in Oekraïne blijkbaar nog even moeten wachten.

Bron: BBC



(16 mei 2011)           De lente van 2011 wordt een klimatologische topper. Nu al staat met 586 uren zonneschijn de lente van 2011 op de twaalfde plaats van zonnigste lentes ooit. Maar de maand mei is nog maar halfweg. Er zullen dus nog aardig wat uren zonneschijn bijkomen. De kans is reëel dat we het record van 1893 breken.

De grafiek links is interactief: nadat de grafiek getekend is, kan je onmiddellijk de gegevens in detail bekijken door met de muis over de grafiek te gaan. De oranje lijn geeft de huidige gemiddelde waarde (gemiddelde over de periode 1981-2010). De rode lijn berekent het lopend gemiddelde over 30 jaar. De termijn van 30 jaar wordt algemeen gebruikt als men spreekt over het klimaat.

Het is de voorbije maanden ook erg droog geweest. Op dit moment staat de Ukkelse pluviometer voor de lente op 54 mm neerslag. Het zal nog wel wat regenen, maar misschien verslaan we de lente van 1976 en komen we uit op de tweede droogste lente sinds het begin van de waarnemingen. Het droogste voorjaar ooit in Ukkel blijft dat van 1893 met 37 mm neerslag.

Ook de temperaturen zijn opvallend. Op dit ogenblik (16 mei 2011) scoort de lente van 2011 met 12,1 graden een tweede plaats. De lente van 2007 haalde een recordwaarde van 12,4 graden. Als de tweede helft van mei warm verloopt, komt mogelijk ook dàt record in handen van de lente van 2011. Op de derde plaats staat de lente van 2009 met 11,2 graden.

Meer achtergrondinformatie vind je hier.



(6 mei 2011)          

Tussen 18 uur en 19.30 uur was er in de cirrostratusbewolking een prachtig halocomplex zichtbaar.

Ik heb in mijn leven al veel prachtige halo's gezien, maar dit complex komt toch wel op de eerste plaats. Bijzon, kleine kring (moeilijk), parhelische cirkel, bovenraakboog, supralaterale boog, circumzenithale boog, ... SUPER.

Een spectaculaire film over dit prachtige natuurspektakel vind je hier.

Meer info over halo's vind je hier en hier.


(4 mei 2011)          

Voor de IJsheiligen is het nog wat te vroeg... maar vanochtend was het toch koud voor de tijd van het jaar. Hierboven de minimumtemperaturen van afgelopen nacht: de laagste waarden die werden optekend tussen 20 uur gisterenavond en 8 uur vanochtend.

Aan de grond heeft het op veel plaatsen lichtjes gevroren.

Grondtemperaturen
Elsenborn           -8°
Kleine Brogel           -6°
Gent           -4°
Zaventem           -3°
Schaffen           -3°
Semmerzake           -2°
Chievres           -2°
Ukkel           -1°
St-Hubert           -1°
Spa           0°
Bierset           0°
Florrenes           1°
Beauvechain           1°
Gosselies           1°
Koksijde           2°
Oostende           2°
Deurne           3°







(1 mei 2011)           Zoals gemeld op 23 april 2011 is de voorbije maand april 2011 inderdaad uitzonderlijk geweest. Met een gemiddelde temperatuur van 14,1 graden komen we op de tweede plaats van warmste aprilmaanden ooit. De grafiek oogt spectaculair.


De gemiddelde minimumtemperatuur van 8,5 graden is wél een record voor april. Het vorige record dateert van april 1961.

Het was in april 2011 bovendien zonnig en droog. Ook de zeer lage gemiddelde windsnelheid van 2,9 m/s en de relatieve luchtvochtigheid van 61% zijn opvallend.

Als mei 2011 ook zeer zonnig is, wordt de lente van 2011 mogelijk de zonnigste lente ooit. Het begin van mei is in elk geval veelbelovend.





(25 april 2011)           De rookpluim veroorzaakt door de grote brand op de Hoge Venen was heel goed zichtbaar op de avondopnames van de Meteosat-satelliet. Het was vrijwel helder weer.






(24 april 2011)           Om 12 uur stond het kwik in Kleine Brogel op 25,9 graden. Gisteren op hetzelfde moment wees de thermometer 24,3 graden aan.

Uiteindelijk haalde Kleine Brogel vandaag een maximumtemperatuur van 28,5 graden. Het was alweer het warmste plekje van Europa!

In Ukkel haalden we 25,6 graden, opnieuw een zomerdag.




(23 april 2011)           Het is de laatste dagen uitzonderlijk warm in ons land. Eergisteren (21 april 2011) werd in het Limburgse Kleine Brogel een maximumtemperatuur gemeten van 27,8 graden, goed voor een tweede plaats op de Europese temperatuurlijst van die dag. Gisteren (22 april 2011) voerde Kleine Brogel de Europese lijst aan met een maximumtemperatuur van 28,6 graden.

Vandaag (23 april 2011) deed Kleine Brogel nog beter. Het werd er 29,5 graden warm, opnieuw het warmste plekje in Europa. Hoe komt dat?

De lucht is de laatste dagen erg droog (luchtvochtigheid soms minder dan 30%). De warmte van de zon moet dus niet gebruikt worden om vocht te verdampen, maar kan rechtstreeks aangewend worden om de temperatuur de hoogte in te jagen.

Bovendien warmt de zandgrond van de Kempen snel op, sneller dan andere bodems. Op het strand heb je ook zand, maar het aprilse zeewater is koud en dat heeft zijn invloed op de strandtemperaturen. Kleine Brogel ligt ver van de zee verwijderd en dus kan het temperatuurtemperend effect van de zee hier veel minder spelen.


Gisteren kreeg Ukkel met een maximumtemperatuur van 25,9 graden zijn eerste zomerdag van het nieuwe seizoen. Vroeg op het jaar, maar geen record (zie ook weernieuws van 15 april 2011).

's Avonds verschenen de eerste lokale warmteonweders. Zoals dikwijls waren het plaatselijke gebeurtenissen. In Ukkel viel 9 mm neerslag. Bij ons in Westrode (Meise) waren en dreigende luchten en veel gedonder, maar regen zag ik nauwelijks. Enkele kilometer verderop (Grimbergen, Merchtem, Asse) heeft gedurende korte tijd water gegoten en waren er blikseminslagen.

Ook vandaag kregen we in Ukkel met een maximumtemperatuur van 26,4 graden een echte zomerdag.

April 2011 wordt een warme maand. Maar het record van april 2007 staat met een gemiddelde temperatuur van 14,3 graden heel erg scherp. Ik denk niet dat we dat zullen halen. Mogelijk sneuvelt het record van hoogste maandelijkse minimumtemperatuur. Dat staat op dit ogenblik nog op naam van april 1961 met 8,2 graden.

Het record van de zonnigste aprilmaand ooit halen we zeker niet. April 2011 wordt wel een erg rustige en droge maand.

Meer over warme plekjes in België vind je hier.




(15 april 2011)           De meteorologische lente is halfweg. En het is erg droog. De voorbije weken bedroeg de luchtvochtigheid overdag dikwijls minder dan 40%. Bovendien is er weinig neerslag gevallen. In Ukkel staat de stand momenteel op 33 mm.

In 1976 kenden we ook een erg droge lente. Dat resulteerde in verschillende heidebranden. Bovendien volgde er toen een schroeihete en droge zomer. Laten we hopen dat er de volgende maanden voldoende regen mag vallen.

Het ziet er naar uit dat april 2011 ook een warme maand wordt. Maar een maximumtemperatuur van 25 graden hebben we in Ukkel nog niet gekregen. Vorig jaar kregen we onze eerste zomerdag op 25 april 2010. Nog vroegere zomerdagen waren er bvb. op 15 april 2003, 13 april 2007 en 4 april 1946.




(29 maart 2011)           Het wordt een zeer zonnige maand maart. Gisterenavond stond de teller van het K.M.I. op 192 uur zonneschijn. Vandaag komt daar zeker nog eens tien uur bij.

En dus is het tijd om de recordtabellen te raadplegen. De zonnigste maand maart sinds het begin van de waarnemingen was maart 1931 met 214 uur zonneschijn. Op de tweede plaats maart 1933 met 210 uur zonneschijn. Maart 1921 staat op plaats drie met 202 uur zonneschijn. Het was toen het begin van het droogste jaar ooit.

Ook dit jaar is maart droog. Het begin van een warme zomer? Van grote droogteproblemen? Via de klimaatpaginas kan je nagaan of er verbanden zijn tussen een droge en zonnige maand maart en de rest van de lente en de zomer.
Je zal merken dat er geen verband is.

Het komt er dus op aan te genieten van het zonnige weer van vandaag. Volgende maand kan het weer helemaal anders zijn.




(16 maart 2011)           De verschrikkelijke aardbeving van 11 maart 2011 in Japan heeft ook een belangrijke meteo-kant.

Na de aardbeving en de daaropvolgende tsunami is de kerncentrale van Fukushima in grote problemen gekomen. En dat zorgt voor een heleboel vragen.

In vier artikels heb ik geprobeerd om antwoorden te geven.

Wat is radioactiviteit?
Welke radioactieve gebeurtenissen zijn er in België waargenomen?
Wat is het belang van het weer in een Tsjernobyl-ongeval?
Zorgt de kernramp in Fukushima voor een radioactieve wolk boven België?

Ik heb me o.a. gebaseerd op enkele K.M.I.-rapporten. Je vindt in de artikels een heleboel nuttige cijferinformatie.




(6 maart 2011)           Het internet is een fantastische uitvinding. Jammer genoeg is het ook een bron van dubieuze en soms zelfs totaal foute informatie.

Dezer dagen circuleert het gerucht dat de maan op 19 maart 2011 heel dichtbij de aarde staat en daardoor allerlei rampen zal veroorzaken. Hier vind je meer achtergrondinfo.

En dan is er nog het verhaal van komeet Elenin, die volgens allerlei bronnen dood en vernieling zal zaaien. Precies daarom zouden de astronomen "de waarheid" verzwijgen. Jongens toch, hoe is het mogelijk. Alle info vind je op deze pagina.

Bakerpraatjes en onnozele verhalen met één of andere complotachtergrond doen het altijd goed op het internet. De maan, de planeet Mars en een tweede zon zijn de hits van de voorbije maanden. En ik vrees dat ik in de toekomst nog wel in mijn pen zal moeten kruipen om allerlei weerkundige en astronomische onzin te weerleggen.




(17 februari 2011)          


Op 15 februari 2011 was er tussen 2.48 uur en 3.58 uur een krachtige X2-zonnevlam.

Zo'n CME (Coronal Mass Ejection) heeft de kracht van vele miljarden atoombommen.

Toch was er afgelopen nacht nog geen poollicht (noorderlicht) te zien in onze streken.

De plasmawolk kan mogelijk voor poollicht zorgen in de nacht van 17/18 februari 2011. Maar verwacht geen wonderen. Vannacht is het Volle Maan. Dat zorgt voor heel veel licht en daardoor is het flauwe schijnsel van het noorderlicht nog moeilijker waarneembaar.

De film toont de ongelooflijke kracht van de zonnevlam. We verwachten de volgende twee jaren nog meer dergelijke fenomenen. Het wordt voor astronomen een boeiende tijd ;-)

Meer info hier en hier.







(14 februari 2011)          

Om 13.43 uur was er nabij Koblenz (Duitsland) een aardbeving van magnitude 4,2 . Andere bronnen spreken over 4,5 . De aardbevingshaard bevond zich op een diepte van 10 tot 14 km. Er is sprake van schade (scheuren in muren, omgevallen voorwerpen in huizen). De aardbeving was ook voelbaar in delen van Nederland (Maastricht) en België (Aarlen). Op de Koninklijke Sterrenwacht van Ukkel kwamen al meer dan duizend meldingen binnen van mensen die de aardbeving hebben gevoeld (vooral vanuit Duitsland).

Er waren naschokken om 13.50 uur, om 14.38 uur, om 18.23 uur, om 18.30 uur en om 20.35 uur.

De vorige aardbeving van vergelijkbare grootte in onze streken was op 28 april 2007 in Folkestone (Engeland). Toen werd 4,3 gemeten op de schaal van Richter.

Op 22 juli 2002 was er in Eschweiler (Duitsland) een aardbeving van 4,9 op de schaal van Richter.





(31 januari 2011)          

In Laag- en Midden-België waren er vanochtend veel lage wolken die de vrieskou temperden. Hoog-België bevond zich boven de wolken en genoot van een parelende sterrenhemel. Tesamen met een sneeuwtapijt van enkele cm zorgde dat voor diepvriesminima.

Overdag werd het in Hoog-België zachter dan in Vlaanderen. Elsenborn haalde een maximumtemperatuur van 5,8 graden.





(14 januari 2011)           Het jaar 2010 is uiterst warm geweest voor de planeet aarde. Volgens de statistieken van het Goddard Institute for Space Studies (GISS) was het zelfs het warmste jaar sinds we beschikken over voldoende betrouwbare gegevens.

In de grafiek stelt de rode lijn een lopend vijfjarig gemiddelde voor. Er zijn ups en downs, want naast menselijke oorzaken zijn er ook een heleboel "natuurlijke" factoren die het weer op aarde beïnvloeden, o.a. vulkaanuitbarstingen, La Nina en El Nino. Maar gemiddeld gesproken is de tendens duidelijk.


Het warme jaar lijkt in tegenspraak met de relatieve koelte die we in 2010 maten in Ukkel. Men moet echter beseffen dat België maar een heel klein stukje is van de wereld.

Er is dezer dagen ook veel te doen over een artikel dat tien jaar geleden verscheen in "The Independent". De kop van het artikel luidde: "Snowfalls are now just a thing of the past".

Pijnlijk... in december 2010 is er in Groot-Brittannië heel veel sneeuw gevallen en winterde het in alle hevigheid. Dat is natuurlijk het risico als je de zaken té eenvoudig voorstelt.

Ik heb het al eerder geschreven: de media gaan op zoek naar straffe koppen, naar uitroeptekens. Terwijl wetenschappers spreken in kansen en met veel vraagtekens.

In het verhitte klimaatdebat zijn oversimplificaties schering en inslag, zeker in de (populaire) media. De waarheid is dat er nog heel veel onbekenden zijn. We moeten dus voorzichtig blijven. "The science is settled" lijkt mij (voor klimaatwetenschappen) een brug te ver. We leren nog alle dagen bij en onze kennis evolueert.

Ik heb altijd geleerd dat je kritisch moet zijn. Tegelijk moeten we goed beseffen dat we de aarde op dit ogenblik snel opsouperen en dat we daardoor de volgende generaties zullen opzadelen met grote problemen.

Het bewijs? Kijk naar de temperatuurgrafiek...





(2 januari 2011)           Zoals verwacht was december 2010 een zeer koude maand. Het is geleden van december 1950 dat een decembermaand nog zo koud was.

Er zijn nog een paar andere opvallende decembercijfers. Normaal gaat winterkoude samen met weinig neerslag. Niet in december 2010: in Ukkel viel er 76 mm neerslag. Men telde maar liefst 22 sneeuwdagen.

Weinig wind in december 2010, maar de overwegende windrichting was wel noordnoordoost. Dat was ook al het geval in mei 2010. In april 2010 en juni 2010 was de belangrijkste windrichting noordoost.

Ik hoor dat december 2010 is uitgeroepen tot de "koudste winter in 100 jaar". Dat is fout. Kijk maar eens op mijn klimatologiepagina voor december ... Bovendien omvat de weerkundige winter de maanden december, januari en februari. Het is dus op zijn minst voorbarig om nu al een uitspraak over de winter te doen ;-)

Het hele jaar 2010 scoort met 9,7 graden vrij laag wat betreft de gemiddelde temperatuur. Het was het koudste jaar sinds 1996. Dat zegt vooral heel veel over alle warme jaren van 1997 tot 2009. Het was bovendien nog maar eens een jaar met een lage gemiddelde windsnelheid.

In 2010 was er duidelijk minder zonneschijn dan in 2009. Dat heb ik ook gemerkt: mijn zonnepanelen hebben in 2010 minder goed gepresteerd dan in 2009.

... en dan is er ook nog nieuws van mijn site. Ik probeer die site zo actueel mogelijk te houden. En dat wordt duidelijk geapprecieerd door de lezers. Vorig jaar telde ik meer dan 200.000 individuele bezoekers die meer dan één miljoen pagina's opvroegen. Dat leverde 1292 GB aan dataverkeer op.






Terug naar beginpagina
Statistieken:
Online: 32
Vandaag: 1.864
Laatste week: 7.663
Pagina's: 40.720.928
sinds 15 aug 2010