(29 december 2013)
We beleven voorlopig een zeer zachte winter. In Ukkel heeft het 's nachts nog maar één keer gevroren, nl. op 3 december 2013.
Toen bedroeg de minimumtemperatuur -0,4 graden.
Is dit de voorbode van een uiterst zachte winter? Kan het zijn dat de winterkou nog toeslaat in januari en/of februari 2014?
Ik ben even in de
statistieken
gedoken. In de winter van 1974-1975 werd de
eerste nachtvorst
pas opgetekend
op 3 januari 1975.
Het was het begin van een
zeer zachte winter. Ook in
januari en februari 1975 was er van winter
nauwelijks sprake.
Het begin van het winterseizoen 1852/1853 was ook erg zacht, met maar één vorstdag op 1 december
1852.
Maar eind januari 1853
kwam de vrieskou. Februari én maart 1853
verliepen ook nog koud.
De winter 1872/1873 kwam ook maar heel langzaam op gang: slechts twee vorstdagen in het begin van het winterseizoen, nl. 16 november 1872
en 13 december
1872.
Maar eind januari 1873 verscheen de winterkou
en ook februari 1873 had enkele koude winterdagen.
De winter 1900/1901 stelde in december 1900 ook niet veel voor, met maar drie vorstdagen.
In januari 1901 en
februari 1901 kwam de
Siberische kou fel opzetten.
De winter 1911/1912 begon ook heel zacht, met in december 1911 maar drie vorstdagen.
Ook in januari 1912 was er nauwelijks vrieskou.
Begin februari 1912 waren er toch twee
ijsdagen. Daarna nauwelijks nog vrieskou.
En dan was er nog
de memorabele winter 1984/1985.
In december 1984 werden de eerste vorstdagen pas opgetekend op
29, 30 en 31 december 1984. Maar in januari 1985 kwam de Siberische kou plots opzetten.
En ook in februari 1985
was het berekoud.
Samengevat: het is niet omdat de winter in november en december niets voorstelt, dat het hele winterseizoen zacht verloopt.
Het is perfect mogelijk dat het in de loop van januari en/of februari 2014 toch nog hard gaat vriezen.
We zullen zien...
(29 december 2013)
Het jaar loopt ten einde. Op basis van de gegevens tot en met 28 december en de verwachtingen voor 29 tem 31 december 2013
heb ik een voorlopig overzichtje gemaakt van
2013 voor Ukkel. De prijzen worden pas aan de meet uitgedeeld, maar nu al is duidelijk dat 2013 in zijn geheel een vrij normaal
weerjaar was.
De zon scheen iets meer dan 1500 uur. Dat is een veertigtal uren onder het langjarig gemiddelde.
De gemiddelde temperatuur bedroeg 10,1 graden. Het langjarig gemiddelde is 10,5 graden. Een eerder koel jaar dus, en dat is vooral te wijten aan de
koude winter
en het
zeer koude voorjaar.
In 2010 bedroeg de gemiddelde temperatuur 9,7 graden.
In 2013 viel er ongeveer 820 mm neerslag. Dat is een dertigtal mm onder het langjarig gemiddelde. Vorig jaar viel er in Ukkel 976,5 mm neerslag.
De
gemiddelde windsnelheid
bedroeg 3,55 m/s. In maart en vooral in december heeft het hard gewaaid.
Nogmaals: dit zijn voorlopige cijfers. Begin volgend jaar pas zijn de officiële cijfers bekend.
(25 december 2013)
De storm die in de nacht van 23/24 december en in de voormiddag van 24 december 2013 over ons land trok, wordt in de media de "kerststorm" genoemd.
Ik dacht dat kerstmis
op 25 december viel. Op 25 december 2013 was er van storm geen sprake - wel integendeel.
Ook met de "sinterklaasstorm" van 5 december 2013 waren de media een dag te vroeg.
Zoals verwacht is er de voorbije 24 uur veel regen gevallen. Toch is er een
groot verschil
tussen verschillende waarnemingsstations.
In dit geval hebben de Ardennen hun rol van "regenvanger" volop gespeeld.
Omdat de lucht door het reliëf wordt gedwongen te stijgen, viel er gemiddeld gesproken meer neerslag dan in Vlaanderen.
(24 december 2013)
Opnieuw veel regen en wind. De rukwinden haalden afgelopen nacht op de meeste plaatsen snelheden tot 80 à 90 km/h.
In Ukkel werden rukwinden gemeten tot 101 km/h.
Beitem haalde 104 km/h, Koksijde was 97 km/h.
Op de pier van Zeebrugge ging de wind naar 112 km/h.
De commerciële naamgeving van deze storm ("Dirk") is betaald door ene Martin Neumann (www.rauchr.de) . Jawel, een sigarenwinkel. De tabaksindustrie
doet alles wat ze kan om in de media te komen. Zelfs depressies kopen...
(19 december 2013)
We stevenen af op een zachte maar zeer winderige periode met hevige rukwinden en storm op zee.
Hoe uitzonderlijk is het dat de temperaturen tijdens kerstmis (25 december) oplopen tot tien graden en meer?
Ik ben even in de
statistieken
gedoken op zoek naar kerstdagen met een maximumtemperatuur van meer dan tien graden. En dat lijstje is groot.
De voorbije veertig jaar vond acht kerstdagen met meer dan tien graden: 25 december 1974, 1980, 1983, 1988, 1989,
1997, 2002 en de laatste zachte kerstmis dateert van 25 december 2012. Vorig jaar dus.
Je mag dus niet zeggen dat we een uitzonderlijk zachte kerstmis gaan beleven. De laatste 40 jaar verliepen 20% van alle kerstdagen in zeer
groene antiwinter-omstandigheden.
(6 december 2013)
De storm van 5 december 2013 heeft zoals verwacht gezorgd voor heel hoge waterstanden. Het was op de volle Noordzee
immers een noordwesterstorm en het was springtij. Daardoor werd de watermassa extra opgestuwd
in de richting van onze kust.
(5 december 2013)
Het gaat snel op de weerkaarten. Gisteren 4 december een mega-kettingbotsing op de A19 in Zonnebeke. En vandaag is iedereen
in de ban van het stormweer.
Nu bleef de stormkern wel erg ver van ons vandaan. De felste rukwinden waren (zoals verwacht) voor Schotland, Nederland, Duitsland, Denemarken, de Noordzee.
In het binnenland haalden de rukwinden snelheden tot ongeveer 80 km/h. Aan de kust werd ongeveer 90 km/h gehaald. Vanwaar dan alle heisa?
Dat heeft alles te maken met astronomie en de specifieke ligging van West-Europa.
Om de 14 dagen staan de zon, de maan en de aarde ongeveer op één lijn. De zon en de maan bundelen dan hun krachten en daardoor zijn de getijden
veel extremer: springtij.
Zie ook hier.
<
De storm zweepte het water van de Noordzee extra op. Omdat de wind over een groot deel van de Noordzee uit het noordwesten kwam,
werd die watermassa naar de kusten van West-Europa geduwd. In combinatie met het springtij zorgt dat voor heel hoge waterstanden.
Dit keer ontsnappen wij waarschijnlijk aan het ergste. Op 31 jan/1 feb 1953 werden de Lage Landen geconfronteerd met een zware, langdurige noordwesterstorm
in combinatie met springtij. Dat zorgde voor een verschrikkelijke watersnood met in Zeeland ongeveer 1800 doden.
Het noodweer van 1953 was de rechtstreekse aanleiding voor het Deltaplan in Nederland en het Sigmaplan in België.
Hopelijk houden onze dijken nu wél stand.
(1 december 2013)
De voorbije maand november was erg somber.
Met net geen 29 uur zonneschijn in Ukkel komen we
op de 7-de plaats wat betreft somberste novembermaanden sinds het begin van de
zonneschijnduurwaarnemingen in 1887.
Op de eerste plaats staat november 1922 met 21 uur zonnneschijn.
Daarna volgen november 2010, november 1927, november 1946, november 1912, november 1958, en dan dus november 2013.
Zie ook hier.
Ondertussen is er nieuws van komeet ISON. De kern blijkt zowat volledig verdwenen. Er is enkel nog een wolk met
stofdeeltjes. Het heeft geen zin om de volgende ochtenden op te staan om komeet ISON te zien. Het zal voor
een andere keer zijn.
De verrijzenis van komeet ISON was dus een Pyrrusoverwinning...
(30 november 2013)
Komeet ISON
voerde de voorbije dagen een fantastische show op.
De "komeet van de eeuw" leek op 28 november 2013
te verdampen nabij de zon, maar kwam enkele uren later als een duiveltje uit een doosje toch weer te voorschijn.
De beelden gemaakt door de SOHO-satelliet zijn de wereld rondgegaan. Maar ook andere satellieten keken toe.
Deze beelden werden gemaakt door de twee STEREO-satellieten, die vanuit een totaal andere hoek het spektakel volgden.
De zon zelf wordt afgedekt in de beelden, anders zou ze het geheel overstralen.
En zal de komeet begin december 2013 zichtbaar worden 's ochtends boven de oostelijke horizon? De laatste berichten
zijn eerder negatief. Komeet ISON zou niet zichtbaar worden met het blote oog.
(13 november 2013)
Van 7 tot 9 november 2013 werden de Filipijnen getroffen door de zeer zware
tyfoon
Haiyan.
Sommige kustgebieden werden overspoeld door een vloedgolf van 5 meter.
De vloedgolf werd opgestuwd door verschrikkelijke windsnelheden. Kort voor Haiyan aan land ging,
werd (met satelliet-technieken) een gemiddelde windsnelheid gemeten van 314 km/h, met
rukwinden tot 379 km/h.
De schade was enorm, het menselijk drama nog groter.
Boven land werden gemiddelde windsnelheden gemeten van 235 km/h en meer (gemiddeld over 1 minuut
gemeten), en rukwinden tot ongeveer 275 km/h.
De luchtdruk daalde tot 895 hPa. In het plaatsje Calapan viel zo'n 200 mm neerslag op
24 uur tijd.
In september 1961 haalde tyfoon Nancy een gemiddelde windsnelheid tot 342 km/h en daalde
de druk in de kern tot 888 hPa.
De tropische cycloon Olivia zorgde op 10 april 1996 voor rukwinden tot 407 km/h in Australië
(Barrow Island).
Velen koppelen de kracht van Haiyan rechtstreeks aan de klimaatveranderingen. Dat is fout.
Mogelijk/waarschijnlijk is er een statistisch verband. Zie ook
hier.
Het is heel moeilijk (lees onmogelijk) om de kracht en de gevolgen van verschillende tropische cyclonen
met elkaar te vergelijken.
Zie ook hier.
Op 2 mei 2008 zorgde de tyfoon
Nargis
voor ongeveer 100.000 doden in Myanmar.
Veruit de dodelijkste tyfoon woedde op 13 november 1970 in Bangladesh. Toen vielen er ongeveer een half miljoen doden.
(28 oktober 2013)
Er trekt een zuidwesterstorm over het land.
Tot 7 uur vanochtend werden de (voorlopig) felste rukwinden gemeten in Ukkel en Stabroek: 97 km/h. Aan de kust (Zeebrugge) werd op dat moment windkracht 8 gehaald.
Op zee waait de wind met windkracht 9 (storm) uit het zuidzuidwesten tot het zuidwesten. De golfhoogten aan de kust bedragen 1,5 tot 2 meter.
De volgende uren zal de storm zijn hoogtepunt bereiken, met rukwinden tot 100 km/h in het binnenland. In het westen van het land, en vooral dan aan zee, is 110 tot
120 km/h mogelijk. Na de middag zal de wind snel luwen.
Merk je schade aan je huis als gevolg van de rukwinden, dan moet je voorzichtig handelen. Er is immers gevaar voor rondvliegende brokstukken. Wil
je toch zelf ingrijpen, verwittig dan andere mensen, zodat die je kunnen helpen indien nodig. In het andere geval bel je best de brandweer.
Om 11u nog altijd rukwinden tusen 70 en 97 km/h in België. Den Helder (Nederland) haalde 133 km/h.
In Vlieland (Nederland) is een uurgemiddelde windsnelheid gemeten van 104 km/h.
Dat is windkracht 11, een zeer zware storm. Mogelijk werd zelfs even windkracht 12 gehaald.
(2 oktober 2013)
Vanochtend schitterende schemeringskleuren.
De
weerspreuk
zegt: "Morgenrood, water in de sloot".
En inderdaad, vanuit het westen proberen Franse regenwolken ons land te veroveren. Maar dat zal pas echt lukken in de nacht van 3/4 oktober 2013.
Ook op vrijdag 4 oktober 2013 komen er nog een paar buien langs, kwestie van de natuur wat water te geven. De aangevoerde lucht zal dan wel
zeer zacht zijn: maxima van 20 graden en zelfs iets meer.
Vanaf zaterdag komen we opnieuw onder de vleugels van een een hogedrukgebied dat geleidelijk naar Duitsland trekt. Het is het
begin van een periode met droog en rustig herfstweer. Het ochtendgrijs kan lokaal hardnekkig zijn, maar daarna is er veel zon.
Met wat geluk krijgen we volgende week dus nog enkele gouden oktoberdagen. Maxima rond 16 graden, en frisse nachten.
(5 september 2013)
Zoals verwacht is het vandaag een
tropische dag
geworden.
In Ukkel bereikte het kwik een maximale waarde van 31,9 graden. Daarmee staan we
op een gedeelde vierde plaats van warmste septemberdagen ooit.
Het record van warmste septemberdag in Ukkel (sinds het begin van de waarnemingen in Ukkel in 1833)
blijft voor 4 september 1929 met 33,9 graden.
(4 september 2013)
Het was vandaag al een zeer warme septemberdag, met op veel plaatsen maxima rond 28 à 29 graden.
Morgen 5 september 2013 wordt het nog warmer. Halen we de tropische grens van 30 graden en wordt het een
tropische dag?
Hier vind je alle septemberdagen waarop de maximumtemperatuur in Ukkel 30 graden of meer haalde.
Belangrijk: de tabel is omgerekend naar waarden voor gesloten thermometerhut. Het is de enige manier om
maxima van voor juni 1983 te kunnen vergelijken met de maxima die vanaf juni 1983 zijn gemeten.
In elk geval is het duidelijk dat tropische dagen in september echt wel een zeldzaamheid zijn.
De laatste tropische dag in september (omgerekend naar gesloten thermometerhut) was 3 september
1962.
In september
2011 en september
2003 haalden we bijna de tropische 30 graden.
(2 september 2013)
De definitieve cijfers voor de weerkundige zomer 2013 bevestigen grotendeels wat ik hieronder schreef.
We staan op de 29-ste plaats wat betreft het aantal uren zonneschijn (sinds het
begin van de zonneschijnduurwaarnemingen in Ukkel in 1887). De zon scheen deze zomer 47% van de tijd. Normaal is dat 42%. De zomer van 2009 was zonniger.
De zonneschijnduur voor 2013 wordt statistisch beschouwd als "normaal".
Qua temperatuur eindigen we op de 13-de plaats (sinds het begin van de Ukkelse waarnemingen in 1833). De zomers van
2009 en 2010 waren nog iets warmer. De gemiddelde temperatuur voor 2013 wordt statistisch beschouwd als "normaal".
Er waren uitzonderlijk weinig regendagen (gebeurt gemiddeld maar eens om de 30 jaar).
De hoeveelheid neerslag was statistisch gezien "normaal" voor Ukkel (sinds het begin van de waarnemingen in 1833). Hier staan we op de 40-ste plaats.
(29 augustus 2013)
De voorlopige cijfers voor de zomer van 2013 zijn duidelijk: het was een zonnige, vrij droge en warme zomer.
Met een gemiddelde temperatuur van 18,2 graden in Ukkel vallen we net buiten de top 10 van warmste zomers sinds het begin
van de waarnemingen in 1833.
Er viel in Ukkel ongeveer 170 mm neerslag. Daarmee staan we op een onopvallende 40-ste plaats (ongeveer) van droogste zomers ooit sinds 1833.
De zon scheen in Ukkel ongeveer 640 uur. Daarmee vallen we net uit de top 30 van zonnigste zomers ooit (sinds het
begin van de zonneschijnduurwaarnemingen in 1887).
(29 augustus 2013)
Op 19 september 2013 zal de landingsbaan 02/20 van Zaventem van naam veranderen: het wordt dan de 01/19.
De reden? Het veranderende magnetisch veld van de aarde.
De aarde
draait rond zijn as,
met aan de ene kant de noordpool en aan de andere kant de zuidpool. Veel mensen denken dat die noordpool meteen
ook het magnetische noorden aangeeft. Maar dat is dus niet zo.
De geomagnetische pool bevindt zich nu in het noorden van Canada en beweegt langzaam westwaarts met een snelheid van ongeveer 15 km/jaar.
Dat komt door stromingen van magnetisch materiaal in het inwendige van de aarde.
Gevolg: kaarten moeten elke vijf jaar worden bijgewerkt.
Je zou kunnen denken dat met de komst van
GPS
het belang van het magnetisch kompas fel is verminderd. Maar historisch zijn er nog een heleboel
referentiesystemen die gelinkt zijn aan het aardmagnetisch veld. In alle werelddelen (met uitzondering van de noordelijke staten van Amerika,
waar de magnetische pool veel te dichtbij is)
gebruiken landingsbanen nog altijd het oude systeem.
Landingsbanen van vliegtuigen krijgen een nummer van 01 tot 36. 18 staat voor het zuiden (180°), 27 voor het westen (270°), enzovoort.
Men rondt af tot op 10 graden.
Een vliegtuig dat opstijgt of landt op baan 09, doet dat dus in de richting van het oosten. Omdat de landingsbanen (afhankelijk van de windrichting)
in beide richtingen kunnen gebruikt worden, krijgt de landingsbaan een dubbele becijfering, bvb. de 02/20.
In mei 2008 al was de oriëntatie van baan 02/20 in feite 14,43°/194,43°. Afgerond was dat al 01/19. Het was wiskundige
Dirk Huylebrouck die
in het wetenschappelijk magazine EOS
de fout opmerkte in 2010.
Maar het heeft dus even geduurd eer de officiële instanties de puntjes op de i hebben gezet.
(5 augustus 2013)
Tussen 20.30 uur en 21.45 uur trok een gigantische donderwolk
(een shelf cloud)
van west naar oost langs de Belgische kust. Gelukkig bleef de grootste
neerslag- en bliksem-activiteit boven de Noordzee.
Ik kreeg heel wat foto's opgestuurd. De beste kwamen van
weerfotografen
Johan Töpke in Middelkerke en Bart De Bruyn in Blankenberge.
(2 augustus 2013)
Vandaag bedroeg de maximumtemperatuur in Ukkel 34,1°C.
De tien hoogste maxima sinds het begin van de waarnemingen in Ukkel in 1833 (gecorrigeerd naar
gesloten thermometerhut).
(24 juli 2013)
Heerlijk genieten van zomerse wolken, 75x versneld.
(21 juli 2013)
Vandaag was de (voorlopig)
warmste dag van het jaar.
In Ukkel bedroeg de maximumtemperatuur 31,0°C (synoptische waarnemingen). Het klimatologisch station van Ukkel mat 30,7°C als hoogste waarde.
Het illustreert nog maar eens het feit dat het niet altijd zinvol is om
lijstjes met temperatuur-dagrecords
op te maken...
Diepenbeek 32,0°C
Bierset 30,3°C
Kleine Brogel 32,2°C
Buzenol 30,9°C
Spa 29,1°C
Mont Rigi 27,8°C
Elsenborn 29,2°C
Zoals verwacht was het aan de kust dus wat minder heet omwille van de
zeebries.
(1 juli 2013)
Juni 2013 was een mix van uitersten... en dat levert uiteindelijk een
vrij normale maand
op.
Ter vergelijking: juni 2012 was frisser, somberder en veel natter dan juni 2013.
Eén ding is wel zeer uitzonderlijk aan de voorbije junimaand. De gemiddelde windsnelheid was erg hoog, namelijk 3,6 m/s.
Het is moeilijk om de windsnelheden van voor 1969 te vergelijking met de huidige waarden.
In het jaar 1969 waren er immers belangrijke veranderingen aan de onmiddellijke omgeving van het waarnemingsstation en dat beïnvloedde
de waarnemingen.
Pas ik voor de windwaarnemingen van voor 1969 een correctiefactor (0,2 m/s) toe ter compensatie van de "verruwing" van het landschap,
dan stijgt juni 2013 naar een zesde plaats.
In juni 1912, juni 1944, juni 1946, juni 1882 en juni 1938 was er nog iets meer wind.
(30 juni 2013)
Het is geleden van 1987 dat de eerste helft van het jaar nog zo koud was.
Dat klinkt straf. Het zou een mooie krantenkop zijn: "26 jaar geleden dat eerste helft van het jaar nog zo koud was".
Je kan het ook anders bekijken. Hoeveel keer was de eerste helft van een jaar kouder dan 2013? Met andere woorden: op de hoeveelste plaats staan we?
En dan krijg je een heel ander plaatje.
De koudste eerste helft van het jaar was
1855
met een temperatuur van 4,6 graden.
De eerste helft van de jaren
We staan op de 44ste plaats. De temperatuurwaarnemingen in Ukkel zijn begonnen in 1833.
Hieruit blijkt dat het vroeger kouder was dan tegenwoordig. Het is in de 21ste eeuw gemiddeld gesproken duidelijk
warmer
dan in de 19de eeuw.
Of hoe een cijfer op totaal verschillende manieren kan geïnterpreteerd worden...
(29 juni 2013)
De eerste zes maanden van 2013 zijn allemaal kouder geweest dan het gemiddelde. Voor de eerste helft van
2013 kom ik op een gemiddelde temperatuur van 7,1 graden. De normaalwaarde bedraagt 8,9 graden.
De eerste helft van 2013 was dus 1,8 graden frisser dan het langjarig gemiddelde. Dat heeft veel te maken met de overheersende
windrichting in die periode. Normaal is dat zuidwest. De voorbije maanden was dat overwegend noord tot noordoost.
En dat is uitzonderlijk.
Terwijl de zomer hier maar niet op dreef wil komen, is er een stevige hittegolf in het zuidwesten van de Verenigde Staten.
Nu zijn ze daar wel een en ander gewoon. Maar dit keer is het toch wel erg warm.
In Las Vegas steeg het kwik gisteren tot 45 graden. 's Nachts werd het er niet koeler dan 37 graden. Voor de volgende twee dagen worden er temperaturen
tot 47 graden verwacht.
En het kan nog warmer. In het plaatsje Furnace Creek in Death Valley kan het kwik vandaag en morgen oplopen tot 54 graden. Dat komt in de buurt van het wereldrecord.
Dat wereldrecord voor hoogste temperatuur ooit gemeten op de wereld staat inderdaad op naam van Furnace Creek.
Op 10 juli 1913 werd er een maximumtemperatuur gemeten van 56,7 graden.
Het wereldrecord van 58 graden van El Azizia (Libië) op 13 september 1922 werd vorig jaar door de WMO (Wereld Meteorologische Organisatie) ongeldig verklaard.
Bij ons blijft de zomer zeer Belgisch. Morgen misschien een lokale 23 graden?
(25 juni 2013)
Mensen klagen over het gebrek aan zomerwarmte. Dat is best te begrijpen.
Dit jaar waren er nog maar 17
warme dagen
in Ukkel. Een warme dag is een dag waarop de maximumtemperatuur 20 graden of meer bedraagt.
April telde 4 warme dagen, mei was goed voor 3 warme dagen, en in juni 2013 staat de teller voorlopig op 10 warme dagen.
Er waren in 2013 nog maar 4
zomerdagen
in Ukkel.
Een zomerdag is een dag waarop de maximumtemperatuur 25 graden of meer bedraagt.
Die vier zomerdagen vielen allemaal pas in juni 2013. Voorlopig was 18 juni 2013
de warmste dag van het jaar
met in Ukkel een maximumtemperatuur van 29,0 graden.
Een
tropische dag
hebben we dit jaar in Ukkel nog niet gekregen.
Een tropische dag is een dag waarop de maximumtemperatuur 30 graden of meer bedraagt.
Voorlopig zit de luchtdrukverdeling nog op slot, met een hogedrukgebied boven de Atlantische Oceaan dat frisse zeelucht uit het noordwesten aanvoert.
Begin volgende week wordt het geleidelijk warmer.
(18 juni 2013)
Een superstorm is niet hetzelfde als een zwaar onweer.
Vandaag is de (voorlopig)
warmste dag van het jaar.
In de media duiken berichten op over een superstorm die een eind zal maken aan de hitte.
In het Engels wordt het woord "storm" ook gebruik voor onweer. Vandaar de verwarring.
Een storm duurt verschillende uren. De
rukwinden
geselen het land gedurende lange tijd.
Een zwaar onweer kan voorbij zijn op enkele minuten tijd. De schade ontstaat dikwijls op enkele seconden tijd (een
valwind) of nog korter (een
blikseminslag).
Een onweer kan gepaard gaan met een tornado.
Tijdens zwaar onweer valt er soms grote hagel.
(7 juni 2013)
De overstromingen in Centraal-Europa zorgen voor veel ellende.
In deze
regio heeft men wel vaker te maken met watersnood. Dat was bvb. het geval
in juli 1997 (Oder) en augustus 2002 (Elbe en Donau).
Maar ook in andere jaren (mei 1999 Donau, juli 2001 Vistula, augustus 2005 Donau, mei 2010 Oder/Weichsel)
was de toestand kritiek.
Lagedrukgebieden en koude luchtbellen op grote hoogte blijven soms dagenlang ter plaatse trappelen
en kunnen zo grote neerslaghoeveelheden genereren. Bovendien was de bodem al helemaal verzadigd
door de vele regen in mei 2013. Daarbij komt nog dat de sneeuw van de Alpen in deze periode volop
begint te smelten. Ook dat doet de rivieren natuurlijk snel zwellen.
Een analyse van de Deutscher Wetterdienst toont aan dat in de periode 1951-2000 geen duidelijke toename is
geweest van gebeurtenissen van extreme neerslag.
Wel is er een trend naar meer dagen met meer dan 30 mm neerslag, vooral dan in de winter.
We eindigen op de zevende plaats wat betreft sombere meimaanden. O.a. in mei 1984, mei 1983 en mei 1996 scheen de zon nog minder.
Met een gemiddelde temperatuur van 11,1 graden staan we op de 46-ste plaats van koudste meimaanden ooit
sinds het begin van de waarnemingen in 1833. Het is geleden van mei 1996 dat mei nog zo fris was.
Met 132,5 mm staan we op de vijfde plaats van natste meimaanden ooit sinds
het begin van de waarnemingen in 1833. Het record is en blijft
mei 1965 met 145,6 mm neerslag.
Met 386 uur zonneschijn
staan we op de 15-de plaats van sombere lentes ooit (zonneschijnduurmetingen zijn begonnen in 1887).
Qua neerslag eindigen we met 223 mm op de
22-ste plaats van natste lentes.
Met een gemiddelde temperatuur van 7,7 graden staan we op een
34-ste plaats van koudste lentes. Het is geleden van 1970 dat de lente nog zo koud was.
Opvallend: de meest voorkomende windrichting in de lente 2013 was NNO tot NNW.
Normaal is dat ZW.
Nog meer opvallende cijfers: de eerste vijf maanden van het jaar 2013 bleef de gemiddelde temperatuur onder de normaalwaarde.
De gemiddelde temperatuur voor januari tem mei 2013 bedraagt 5,3 graden. De normale waarde voor deze periode is 7,4 graden.
De zon scheen in de eerste vijf maanden van dit jaar ook ongeveer 120 uur minder dan normaal.
Veel mensen doen dezer dagen smalend over de opwarming van de aarde. Ze maken daarbij twee fouten.
1) België is de wereld niet. Het is niet omdat het bij ons koud is, dat het overal ter wereld zo is.
2) Je moet de opwarming van de aarde zien over een lange periode. Het klimaat wordt gedefinieerd voor een periode van 30 jaar.
Natuurlijk zullen er af en toe nog koude maanden zijn. Maar gemiddeld gesproken zijn er nu minder koude perioden dan vroeger.
De uitspraak dat het geleden is van 1970 geleden is dat de lente nog zo koud is, lijkt spectaculair. Toch staan we daarmee maar op
de 34-ste plaats van koudste lentes ooit.
(25 mei 2013)
Gisteren 24 mei 2013 werd in Ukkel een maximumtemperatuur van 8,7 graden gemeten, uitzonderlijk laag.
Met een gemiddelde temperatuur in Ukkel van 7,7 graden prijkt de lente 2013 voorlopig op de 32e plaats van koudste lentes ooit sinds de waarnemingen begonnen in 1833.
In de lente van 1970 werd 7,6 graden gemeten.
Een voorlopig totaal van 176 mm neerslag in Ukkel is goed voor een 84e plaats in de lijst van natste lentes ooit sinds 1833.
De zon scheen deze lente al 346 uur. Daarmee staan we voorlopig op de 4e plaats van somberste lentes ooit sinds 1887. Mogelijk blijven we voor de volledige lente
(de maanden maart, april en mei) in de top 10 van somberste lentes sinds 1887. Wait and see.
De gemiddelde temperatuur voor mei 2013 zal waarschijnlijk buiten de top 30 van koudste meimaanden vallen.
Mogelijk is de zonneschijnduur van mei 2013 goed voor een plaats in de top 10 van sombere meimaanden.
OPGELET: al deze cijfers zijn voorlopig. De weerkundige lente eindigt pas op 1 juni.
(23 mei 2013)
Vandaag was een bijzonder koude dag, met talrijke regenbuien, soms met hagel en onweer.
Beter is het om te kijken naar de laagste maxima die werden gemeten tussen 16 en 31 mei.
Op 26 mei 1983 en op 26 mei 1888 bedroeg de maximumtemperatuur in Ukkel 8,7 graden. Later op het jaar, en toch nog kouder...
Voor de periode van 16 tot 31 mei staat 23 mei 2013 met zijn 9,3 graden op een 29ste plaats.
Het is in feite heel erg moeilijk om temperatuur-dagrecords met mekaar te vergelijken. Vroeger waren de waarnemingsomstandigheden en de
waarnemingshutten
anders.
(16 mei 2013)
Er wordt veel geklaagd over de lente van 2013. Maar is dat ook terecht?
TEMPERATUUR
Op basis van alle temperaturen van 1 maart 2013 tot en met 15 mei 2013 kom ik op een gemiddelde temperatuur van 8,1 graden.
Opgelet: dit is een voorlopige waarde. Je mag de huid van de beer niet verkopen voor hij geschoten is.
Daarmee komen we voorlopig op de 50-ste plaats van koudste lentes ooit (sinds het begin van de Ukkelse waarnemingen in 1833).
Niks speciaals dus...
De koudste lente was de lente van 1837 met 4,9 graden.
In het recente verleden waren de lentes van 1962, 1970 en 1975 kouder.
NEERSLAG
Tot de middag van 16 mei 2013 is er in Ukkel gedurende de lente 132 mm neerslag gevallen.
Dat is erg weinig.
Voorlopig staan we daarmee op de 38-ste plaats van droogste lentes ooit (sinds het begin van de waarnemingen in 1833).
Opgelet: dit is een voorlopige waarde. Er zal de volgende twee weken nog regen vallen.
Zeer droge lentes waren die van 1976 en 2011.
ZONNESCHIJNDUUR
Van 1 maart 2013 tot en met 15 mei 2013 bedroeg de zonneschijnduur in Ukkel 329 uur.
Opgelet: dit is een voorlopige waarde. De zon zal de volgende twee weken nog wel wat uurtjes schijnen.
Een voorlopig totaal van 329 uur zonneschijn is weinig, maar nu al kan je zeggen dat de lente 2013 niet record-somber zal zijn.
De somberste lente was die van 1983 met 277 uur zonneschijn
Als in de tweede helft van mei de zon even vaak schijnt als in de eerste helft van mei, komen we uit rond de dertigste plaats van somberste lentemaanden sinds het begin van de zonneschijnduurwaarnemingen in 1887.
De lente van 2013 zou qua zonneschijnduur dan vergelijkbaar zijn met de lentes van 2005 en 2006 en zonniger dan de lentes van 1998, 2000 en 2001.
De lente is dit jaar inderdaad geen hoogvlieger. Maar zeggen dat we dit nog nooit hebben meegemaakt, is wel heel kort door de bocht.
En tenslotte nog maar eens benadrukken dat de gegevens voor de lente van 2013 voorlopig zijn.
(1 mei 2013)
De voorbije maand
april 2013
was alweer ietwat speciaal: bijna een graad onder het langjarig gemiddelde (periode 1981-2010) en vooral, weinig neerslag. In
Ukkel viel maar ongeveer de helft van wat er normaal valt.
De grafiek hiernaast toont de gecumuleerde neerslaghoeveelheid van februari 2013 tot en met april 2013. Het neerslagtekort
is geleidelijk opgelopen tot een goeie 50 mm. We hebben dus een extra maand regen nodig om aan het gemiddelde te geraken.
Dat het weinig geregend heeft, zie je ook aan mijn
fietsstatistieken.
In april heb ik bijna nooit regenkledij moeten aantrekken.
Op dit ogenblik bedraagt het percentage natte fietsminuten 6,6%. Dat wil zeggen dat 93,4% van al mijn fietsritten droog zijn
verlopen. Het is een hardnekkig fabeltje dat het in ons land veel regent...
Het is precies die koude noordnoostenwind die heeft gezorgd voor de lage temperaturen. Als de wind uit die hoek waait, kunnen Atlantische regenzones
bovendien veel moeilijker de weg naar ons land vinden. Dat verklaart waarom de natuur zo snakt naar water.
Sommige mensen klagen over het gebrek aan zonneschijn. Het voorbije half jaar (van november 2012 tot en met april 2013) scheen de zon in Ukkel ongeveer 90 uur minder
dan normaal. Al was april 2013 een perfect normale maand wat betreft het aantal uren zonneschijn.
Als ("ALS") de maand mei een normaal temperatuurverloop heeft, zal de lente 2013 een gemiddelde temperatuur halen van zo'n 8,5 graden. Dat is frisjes,
maar ab-so-luut geen record. Kijk eens op de
lentestatistieken
voor echt koude lentes...
De eerstvolgende dagen wordt geen koude meer verwacht, maar hoge maxima zijn ook nog niet meteen voor morgen.
(28 april 2013)
Rond 18 uur vanavond waren er prachtige lenswolken zichtbaar.
Altocumulus lenticularis is de naam. Wolken die wat lijken op vliegende schotels.
Maart 2013 bekleedt de 19e plaats van koudste maartmaanden sinds het begin van de
Ukkelse waarnemingen in 1833.
Vooral in de 19e eeuw was maart geregeld nog kouder.
De koudste maand maart was maart 1845 met een gemiddelde temperatuur van -1,6 graden.
Dat maart 2013 niet kouder scoort, is te wijten aan de warme periode van 4 tot 8 maart 2013.
Maart 2013 telde 18
vorstdagen,
dat zijn dagen waarop de minimumtemperatuur negatief was. Er waren ook twee late
ijsdagen, dagen waarop het
de hele dag is blijven vriezen. Er waren in maart 2013 in totaal 11
sneeuwdagen.
Ter vergelijking: voor een groter aantal vorstdagen (20) in maart moeten we terug naar
maart 1962. In
maart 1955
waren er zelfs 24 vorstdagen.
Maart 1971
begon heel koud met 5 ijsdagen. In
maart 1845 waren er maar liefst 12 ijsdagen.
In maart 1995 waren er 13 sneeuwdagen. Maart 1906 telde 17 sneeuwdagen.
(29 maart 2013)
Mensen die met de paasvakantie de kou ontvluchten en naar het zuiden trekken, moeten er rekening mee houden dat de straalstroom
zo'n duizend kilometer zuidelijker slingert dan gewoonlijk. Dat wil zeggen dat veel landen rond de Middellandse Zee in de greep
zijn van lagedrukgebieden en bijbehorende storingen.
Droge en warme alternatieven zijn de Canarische eilanden en Egypte.
(24 maart 2013)
Er is afgelopen nacht 1 tot 8 cm sneeuw gevallen, vooral in het centrum en het oosten van het land.
In West-Vlaanderen was er veel minder/helemaal geen sneeuw. De (ingekorte) versie van Gent-Wevelgem
kon probleemloos doorgaan.
Zoveel sneeuw zo laat in de maand maart is uitzonderlijk, maar het gebeurt nog.
Op 25 maart 2008 viel er in een groot deel van Vlaanderen ook veel sneeuw.
Op 27 maart 1975 verliep Witte Donderdag voor veel Vlamingen inderdaad wit.
Op 25 maart 1966 waren er sneeuwbuien en bleef de sneeuw op verschillende plaatsen liggen.
Ook eind maart 1952 lag er veel sneeuw.
In de loop van de dag is het kwik in Vlaanderen boven het vriespunt gekomen. De maximumtemperatuur in Ukkel bedroeg
+1,1 graad. Geen superlate
ijsdag dus. Om soortgelijke maximumtemperaturen eind maart
terug te vinden, heb ik lang moeten zoeken in de waarnemingen. Eind maart
1952,
1879,
1855 en
1853
beleefden we soortgelijke kou.
Maandag, dinsdag en woensdag blijft het droog. Er waait een scherpe oostelijke wind. Maxima in Vlaanderen rond +3 graden en overal nachtvorst.
Het is voor Ukkel geleden van 1847 dat het zo laat in de winterperiode nog zo koud was.
Dit zijn voor de tweede decade van maart de laagste minima (kouder dan -10 graden) in Ukkel. De waarden zijn gecorrigeerd naar
gesloten thermometerhut.
14 maart 1845 werd het -13,2 graden
13 maart 1845 werd het -11,5 graden
11 maart 1847 werd het -10,8 graden
15 maart 1845 werd het -10,5 graden
(12 maart 2013)
Sneeuwhoogtes gemeten om 7 uur vanochtend.
Middelkerke 1 cm
Deurne 5 cm
Zaventem 5 cm
Semmerzake 5 cm
Florennes 10 cm
Beauvechain 7 cm
Schaffen 2 cm
Bierset 5 cm
Humain 3 cm
Kleine Brogel 5 cm
Elsenborn 7 cm
Lokaal ligt er nog meer sneeuw. Ook sneeuwophopingen door strakke noordoostenwind.
De ochtendtemperaturen liggen tussen MIN 2 en MIN 8 graden.
Aan de kust nu al droog.
In de Ardennen blijft het nog de hele dag sneeuwen.
Ook vandaag wordt een ijsdag. Zeer uitzonderlijk.
Naschrift: de maximumtemperatuur (gemeten tussen 7 en 19 uur) bedroeg vandaag in Ukkel -1,7 graad.
(11 maart 2013)
Van een contrast gesproken... Op 6 maart 2013 haalden we in Ukkel 19,5 graden. Vandaag is het in Ukkel blijven vriezen: een echte
ijsdag. De maximumtemperatuur bedroeg -1,7 graden.
Een ijsdag zo laat in maart is zeer uitzonderlijk. We zien in de klimatologie de kansen op ijsdag snel dalen in maart. In de eerste decade
(van 1 tot 10 maart) kan er nog wel eens een ijsdag voorkomen. Dat was het geval in maart 2005 (2 ijsdagen), 1993 (1), 1987 (2), 1976 (1),
1971 (5 ijsdagen, straf), 1965 (3), 1964 (3), 1962 (1), 1946 (2), 1944 (1), 1942 (3), 1937 (1), 1931 (1), ...
Er was in de 20-ste eeuw in de tweede decade van maart één ijsdag, nl. op 12 maart 1925, toen de gecorrigeerde maximumtemperatuur -0,1 graad bedroeg.
Een twijfelgeval dus.
En dan moeten we terug naar 19 maart 1888, met een maximumtemperatuur van -4,8 graden. In de 19-de eeuw duurden de winters langer en kwamen er
vaker nog ijsdagen voor in de tweede decade van maart. Dat was het geval in de tweede decade van maart 1887, 1886, 1883, 1879, 1865, 1853, 1850,
1847, 1845 en 1837.
Ook morgen wordt voor Ukkel mogelijk een ijsdag. Dat is dus echt wel straf.
(6 maart 2013)
Gisteren en vandaag waren uiterst zachte dagen. Ukkel haalde gisteren een maximumtemperatuur van 17,9 graden. Vandaag was Ukkel met 19,5 graden
zelfs het warmste plekje van België.
Ik doe niet mee aan de hype van temperatuur-dagrecords.
Maar dit is wel een zeer zachte periode die wat duiding vraagt.
De zon zelf is nog niet in staat om dergelijke hoge luchttemperaturen te genereren. Er spelen andere effecten. Eerst en vooral komt de aangevoerde lucht
uit het zuiden. Brongebieden zijn Spanje en het noorden van Afrika. De lucht komt snel bij ons en krijgt gewoon niet de tijd om af te koelen.
Bovendien is die lucht over de Alpen getrokken. Om over dat gebergte te geraken, is dus lucht dus moeten stijgen. Dat veroorzaakte
belangrijke stijgingsregens aan de zuidkant van de Alpen. Aan de noordkant van de Alpen kan de lucht opnieuw dalen. Alle "nattigheid" is er uit geregend
en dus is de lucht heel droog geworden. Dat noemen we het
föhn-effect.
De droge lucht laat zich veel makkelijker opwarmen door de zon. Vandaag daalde de
luchtvochtigheid
in Ukkel tot onder de 30%.
(1 maart 2013)
De maanden december, januari en februari vormen samen de weerkundige winter. Het verschil met de astronomische
winter wordt uitgelegd
op deze pagina.
De winter 2012-2013 was koud, nat en somber. Vooral het tekort aan zonneschijn was opvallend. In Ukkel wordt
de zonneschijnduur gemeten sinds 1887. Van al die winters waren er maar zeven winters die nog somberder waren
dan die van 2012-2013. Voor een nog somberder winter moeten we terug naar de winter van 2009-2010.
Er viel meer neerslag dan gemiddeld. Sinds het begin van de waarnemingen in Ukkel in 1833 staat deze winter op plaats 13
van natste winters ooit. Dat is te wijten aan de overvloedige neerslag van december 2012. Voor een nog nattere
winter moeten we terug naar de winter 2001-2002.
In vergelijking met het langjarig gemiddelde van de afgelopen 30 jaar was het een relatief koude winter. Februari 2013
was de koudste maand van de afgelopen winter met een gemiddelde temperatuur van 1.4 graden. Maar de winter
2009-2010 was duidelijk veel kouder dan die van 2012-2013.
Opvallend was het groot aantal sneeuwdagen. Ukkel telde 29 sneeuwdagen. De normaalwaarde voor de winter
bedraagt 13 sneeuwdagen.
Een uitgebreid grafisch overzicht van de belangrijkste klimaatwaarden vind je
op deze pagina.
(17 februari 2013)
De Chelyabinsk-meteoriet is door 11 van de 45 CTBTO-waarnemingsposten waargenomen.
CTBTO is de Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty Organisation. 45 waarnemingsposten over de hele wereld checken continu voor infrasoon geluid.
De eerste waarneming kwam van het station in Alaska. Volgens de infrasoon-gegevens duurde het hele evenement 32,5 seconden.
(15 februari 2013)
Uiterst felle vuurbol over de Oeral, Rusland is om 4.20u. vanochtend.
Er zijn meer dan duizend gewonden door de schokgolf die ontstond toen de vuurbol hoog in de atmosfeer ontplofte. Door de knal
gingen ramen van gebouwen aan diggelen. Veel mensen raakten gewond door rondvliegende glasscherven.
Het geheel
doet denken aan het
Tunguska-event op 30 juni 1908
en aan de
Sichote-Alinmeteoriet van 12 februari 1947.
Het gaat om een object met een oorspronkelijke diameter van 17 meter en een geschat gewicht van 10.000 ton
dat 15 tot 20 km boven het aardoppervlak
in de atmosfeer is ontploft met
een kracht van ongeveer 30 Hiroshimabommen... Het object kwam binnen in de atmosfeer onder een hoek van minder dan 20 graden
met een snelheid van ongeveer 18 km/s, dat is zo'n 64.000 km/h.
(Bron Peter Brown (University of Western Ontario).
Meteosat 10 heeft vanuit de ruimte de rookkolom veroorzaakt door de vuurbol kunnen fotograferen.
Er is geen verband met de rotsblok 2012DA14 die vanavond dichtbij de aarde komt.
2012DA14 passeert vanavond om 20.25 uur. De ontploffing van de vuurbol was 16 uur vroeger. De aarde beweegt rond de zon met een
snelheid van ongeveer 30 km/s.
Zie ook
hier.
(5 februari 2013)
Vanochtend was er lokaal noodweer in Meulebeke en Oostrozebeke. Het ging om een onweer met plaatselijk
heel felle rukwinden.
Op dit ogenblik is het nog niet mogelijk te achterhalen of het ging om een
valwind
of over een
windhoos.
Elk jaar veroorzaken
onweders
schade. Als de forse
rukwinden (van veel meer dan 100 km/h) toeslaan in een
agrarisch gebied, komt dat meestal niet in het nieuws. Als een festivalterrein of een dorpskern wordt
getroffen, is de schade niet te overzien.
Felle rukwinden met grote schade was er de voorbije jaren o.a.
op 21 januari 2008, 5 februari 2008, 26 mei 2009, 14 juli 2010, 18 augustus 2011.
Ik ben blij dat er dit keer geen gewonden of doden zijn gevallen. Het bevestigt nogmaals de stelling dat de
beste plaats tijdens een onweer binnen is.
(30 januari 2013)
Afgelopen nacht was het zeer zacht. De minimumtemperatuur in Ukkel bedroeg 11.5 graden.
Daarmee staan we op de tweede plaats van zachtste januarinachten ooit, een ex aequo met 28 januari 2002. De
Ukkelse waarnemingen
zijn begonnen in 1833.
Het volledige lijstje met de hoogste minimumtemperaturen in januari (herleid naar gesloten thermometerhut):
10 jan 2007 11.8 graden
28 jan 2002 11.5 graden
30 jan 2013 11.5 graden
1 jan 1883 11.4 graden
16 jan 1939 11.1 graden
20 jan 2007 11.0 graden
Het is wel heel moeilijk om de waarden van 1883 en 1939 met nu te vergelijken: toen gebruikte men nog een
open thermometerhut.
(29 januari 2013)
Naast 8 planeten en enkele dwergplaneten zijn er in ons zonnestelsel honderdduizenden planetoïden: kleinere en grotere rotsblokken waarvan
de meeste in banen tussen Mars en Jupiter rond de zon draaien.
Sommige van die planetoïden kruisen de baan van de aarde. Het is dus belangrijk om al die deugnieten goed in het oog te houden. Al meer dan tien jaar
lopen er daarom projecten om zoveel mogelijk potentiële "earth crossers" op te sporen.
2012 DA14 is zo'n rotsblok dat de baan van de aarde kruist. NEA (Near Earth Asteroid) 2012 DA14 is ontdekt in 2012. Na berekeningen bleek
dat het 50 meter grote rotsblok op 15 februari 2013 de aarde zal naderen tot 34.100 kilometer.
Met het blote oog zal er niets te zien zijn. Met een kleine telescoop moet het mogelijk zijn om op 15 februari 2013 de planetoïde te
zien. Probleem is wel dat hij dan ontzettend snel beweegt aan de hemel. Ik vermoed dat enkel ervaren amateur-astronomen
een glimp zullen opvangen van 2012 DA14.
Gevaar voor een botsing is er niet. Het gebeurt geregeld dat planetoïden dichtbij de aarde voorbijrazen. Eén van de laatste keren dat dat gebeurde,
was op
8/9 november 2011.
In het verleden is de aarde al
herhaaldelijk getroffen
door kleinere en grotere rotsblokken.
Het verhaal doet denken aan de
planetoïde 2008TC3
die na zijn ontdekking op 6 oktober 2008 een dag later opbrandde in de dampkring.
Astronomen zijn al enkele jaren bezig om alles zo goed mogelijk in kaart te brengen. Bedoeling is om een killer planetoïde zo
snel mogelijk op te sporen. Als we tientallen jaren tevoren weten
dat een object op de aarde zal terechtkomen, kunnen we tijdig maatregelen nemen.
Op 31 mei 2013 praat ik in de
astroclub
over inslagen uit de ruimte.
(23 januari 2013)
Schitterende sneeuwlandschappen!
Een mens wordt er lyrisch van...
Sneeuwsymfonie (Marnix van Gavere)
Ik weet niet meer wanneer het was,
ik weet niet meer wanneer,
maar sneeuw lag vast op elk terras…
en ’t was een wonder winterweer.
En wandlend ging ik, wandlend,
alsof ik iets verloren had,
alsof een stad verloren was
in ’t dwarlen van de sneeuw.
En hoe ik ging en waar ik kwam,
ik groette maar, ik groette naar de sneeuw,
ik vond geen pad, ik zag geen stad,
alleen scheen teer een meer van sneeuw.
Wie of het was of hoe en waar, wanneer,
ik weet niet meer wanneer het was,
ik weet niet meer wanneer,
maar wandlen deed ik in het schitterend witte winterweer.
(19 januari 2013)
Oversterfte door hitte is een gekend probleem.
Een
hittegolf
veroorzaakt extra doden. Tijdens de hittegolven van
2003
en
2006
stierven in België ongeveer 1000 mensen meer door
de grote warmte.
Minder bekend is het feit dat er ook bij grote koude sprake is van oversterfte. Na de
koudegolf
van
30 januari 2012 tot 12 februari 2012
stierven er in België 2.677 meer mensen dan gemiddeld. Veel meer dus dan na de hittegolven van 2003 en 2006. Vermoedelijk heeft de oversterfte
te maken met de griepepidemie én de grote koude.
Volgens het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid waren er tussen 10 februari en 16 maart 2012 maar liefst
26,4 procent meer sterfgevallen bij mensen boven 85 jaar.
In de leeftijdsgroep tussen 65 en 84 jaar was er een oversterfte van 13,5 procent.
Zelfs bij mensen onder de 65 jaar bleek een sterftetoename van 8 procent.
Dit zijn dramatische cijfers.
"Wordt die oversterfte achteraf niet gecompenseerd door ondersterfte?", hoor ik je vragen. Met andere woorden, is de hitte en de kou niet dat kleine
extra element dat zwakke mensen iets vroeger de dood in jaagt?
Nee.
Professor Hein Daanen is thermofysioloog aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en kent de problematiek als geen ander.
Hij zegt "dat
de sterfte door hitte op de warme dag zelf plaatsvindt of direct
daarna, terwijl tijdens koude de grootste sterfte in de twee volgende weken volgt, niet op de dag zelf.
Na een hittegolf wordt slechts de helft van
de sterftegevallen gecompenseerd door minder sterfgevallen in
de periode van 7 - 30 dagen daarna. Bij koude is hiervan helemaal
geen sprake. Het gaat dus om mensen die niet bij magere Hein op
het lijstje stonden."
Het blijft dus uiterst belangrijk om bij extreme temperaturen te waarschuwen. Zowel bij hitte als bij koude.
We beleven nu opnieuw een koudegolf. Vandaag de zevende
ijsdag
op een rij. Tijd om je ouders/grootouders eens te contacteren en te vragen of alles OK is. Een babbeltje en enkele boodschappen
kunnen wonderen doen.
(15 januari 2013)
Zoals verwacht
is er in het westen van het land ongeveer 10 cm sneeuw gevallen. In het centrum van het land lag er gemiddeld zo'n 5 cm sneeuw. In het oosten
viel er minder sneeuw, ongeveer 3 cm.
De volgende dagen blijft het overdag vriezen. Vooral 's nachts wordt het erg koud. De combinatie van brede opklaringen en een gesloten sneeuwdek doet het kwik
pijlsnel dalen.
Sneeuw isoleert immers heel goed. De warmte die de aarde 's nachts uitstraalt, wordt tegengehouden door die sneeuwlaag. En boven de sneeuwlaag
kan het dan onder een open hemel heel snel afkoelen.
(5 januari 2013)
Het is somber weer. Ondanks de hoge luchtdruk ligt er een pak lage wolken over ons land. De aangevoerde lucht is vochtig. En de zon
mist de kracht om het vocht weg te branden.
Het is de derde dag op een rij dat de zon zich totaal niet laat zien. Hoe ongewoon is dat? Hoe depressief moeten we zijn met deze lange
donkere periode?
Onderzoek naar het aantal dagen zonder zon is niet eenvoudig. Zonlicht chronometreren is nogal arbeidsintensief... Vroeger werkte
men met een Campbell-Stokes zonneschijnduurmeter. Het werkt als een brandglas: het brandt een spoor op het papier dat in een glazen bol wordt bevestigd.
Door de lengte van het brandspoor te meten, wist men hoe lang de zon had geschenen.
Nadeel van deze methode: een laagstaande zon mist de kracht om een spoor te branden, ook al omdat de glazen bol 's ochtends dikwijls nog bedauwd is.
Soms was het papier vochtig.
Tegenwoordig gebruikt men electronische methoden om de zonneschijnduur te meten, de zgn. actinometrische sensoren. Maar het is dus moeilijk om
waarnemingen van vroeger met die van nu te vergelijken. Nu meten we soms dagen met welgeteld 1 minuut zonneschijn. Dat was met de vroegere
methode zeker 's winters niet haalbaar.
Hier vind je lijstjes met het aantal zonloze dagen tijdens zeer sombere maanden november, december en januari van de laatste
100 jaar. Als je de lijsten vergelijkt met de huidige waarden, zie je dat het allemaal nog veel somberder kan.
Om alles te nuanceren, heb ik voor de jaren 2011 en 2012 ook de berekeningen gemaakt voor dagen met minder dan 10 minuten
zonneschijn, en voor dagen met minder dan een half uur zonneschijn.
Informatie over het aantal uren zonneschijn per maand vind je op mijn
klimaatpaginas.
(3 januari 2013)
Het is de laatste dagen zeer zacht anti-winterweer. Zowel overdag als 's nachts meten we temperaturen die zes graden boven de
langjarige gemiddelden
liggen.
Ook in de jaren 2007
en 2008 verliep de maand januari uiterst zacht.
De zachte zeelucht wordt aangevoerd langs de noordelijke flank van een Frans hogedrukgebied. De volgende dagen komt er in die situatie nauwelijks
verandering. Het blijft dus zacht maar grijs. Want de onderste luchtlagen zijn zeer vochtig. Weinig zon, maar gelukkig ook weinig regen de volgende dagen.
En de positieve temperaturen zijn zeer goed voor onze energierekening.
(1 januari 2013)
De voorbije maand december leverde in extremis nog een neerslagrecord op.
Met 173 mm neerslag
was het in Ukkel net iets natter dan december 1999.
Ik vind het wel opmerkelijk dat er in december 2012 nauwelijks wateroverlast is geweest. Want er was niet alleen de overvloedige regen...
Half december 2012 is een dik Ardens sneeuwtapijt snel weggesmolten. En toch zijn de rivieren niet buiten hun oevers getreden.
Het is het bewijs dat waterbeheersing in België serieus wordt genomen en goed werkt.
En als het goed is, moet het ook gezegd worden.
Jammer genoeg hoor je dat positieve nieuws veel te weinig in de media.
2012 was een erg nat jaar.
Met 976 mm neerslag komen we op de elfde plaats van natste jaren ooit (sinds het begin van de waarnemingen in Ukkel in 1833).
In Ukkel bedroeg de gemiddelde jaartemp 10,6 graden, een normaal jaargemiddelde.
Tenslotte nog nieuws van mijn site. Ik probeer deze site zo actueel mogelijk te houden.
En dat wordt duidelijk geapprecieerd door de lezers. In 2012 kreeg mijn site meer dan 577.000 individuele bezoekers
(een verdubbeling in vergelijking met 2011)
die iets meer dan vier miljoen pagina's opvroegen.
In 2012 heb ik geprobeerd zoveel mogelijk grafische Flash-files (en dat waren er heel wat) om te zetten naar een formaat dat de Apples en Androids
van deze wereld kunnen lezen.
Tegelijk heb ik alle filmpjes overgezet naar YouTube,
zodat de server minder zwaar belast zou worden.
Toch passeerde nog 1918 GB aan dataverkeer, dat is 30% meer dan in 2011.
Ik heb in 2012 ook een Twitter-account aangemaakt. Dat was duidelijk een schot in de roos, nu al meer dan 11.000 volgers.
Sommige mensen vinden mijn site ouderwets en willen de pagina's in een nieuw kleedje. Dat is heel veel werk... Ook in 2013 wil ik mijn computertijd
vooral besteden aan het brengen van zoveel mogelijk informatie. Sober,
zonder veel franjes, maar altijd accuraat, kort op de bal en in klare, eenvoudige taal.
Ik vind inhoud belangrijker dan vorm.
(29 december 2013)
We beleven voorlopig een zeer zachte winter. In Ukkel heeft het 's nachts nog maar één keer gevroren, nl. op 3 december 2013.
Toen bedroeg de minimumtemperatuur -0,4 graden.
De storm die in de nacht van 23/24 december en in de voormiddag van 24 december 2013 over ons land trok, wordt in de media de "kerststorm" genoemd.
(2 oktober 2013)
Vanochtend schitterende schemeringskleuren.
De geomagnetische pool bevindt zich nu in het noorden van Canada en beweegt langzaam westwaarts met een snelheid van ongeveer 15 km/jaar.
Dat komt door stromingen van magnetisch materiaal in het inwendige van de aarde.
Gevolg: kaarten moeten elke vijf jaar worden bijgewerkt.
Met 132,5 mm staan we op de vijfde plaats van natste meimaanden ooit sinds
het begin van de waarnemingen in 1833. Het record is en blijft
mei 1965 met 145,6 mm neerslag.
Rond 18 uur vanavond waren er prachtige lenswolken zichtbaar.
In West-Vlaanderen was er veel minder/helemaal geen sneeuw. De (ingekorte) versie van Gent-Wevelgem
kon probleemloos doorgaan.
(5 februari 2013)
Vanochtend was er lokaal noodweer in Meulebeke en Oostrozebeke. Het ging om een onweer met plaatselijk
heel felle rukwinden.
Hier vind je lijstjes met het aantal zonloze dagen tijdens zeer sombere maanden november, december en januari van de laatste
100 jaar. Als je de lijsten vergelijkt met de huidige waarden, zie je dat het allemaal nog veel somberder kan.