Wat zijn lichtende nachtwolken?
Op basis van hun hoogte onderscheiden we drie klassieke
wolkensoorten
: de lage wolken (onder 2 km),
de middelhoge wolken (tussen 2 en 6 km) en de hoge wolken (tussen 6 en 12 km).
Maar daarnaast bestaat er nog één klasse
wolken die duidelijk in een nog hogere divisie speelt: de lichtende nachtwolken.
Onder gewone omstandigheden zijn deze wolken niet zichtbaar. Maar wanneer de zon tussen eind
mei
en midden
juli
bij ons niet té diep
onder de horizon zakt, zien we deze speciale wolken wél omdat zij (en zij alleen) nog zonlicht weerkaatsen.
Lichtende nachtwolken bevinden zich op een hoogte van ongeveer 80 km (de mesosfeer), zo hoog in de atmosfeer dat ze nog
door de zon worden verlicht. In noordelijke gebieden (bvb. Scandinavië) is het
verschijnsel nog beter zichtbaar dan bij ons.
Bij zeer helder weer loont het zeker rond het begin van de
astronomische zomer
dus de moeite om 's nachts de noordelijke horizon af te speuren. Lichtende nachtwolken
hebben soms een schubachtige structuur of bestaan uit draderige golven die vrij snel van vorm veranderen. Op een hoogte van 80 km in de atmosfeer
waait het immers stevig.
De kleur is heel opvallend. Daar waar andere wolken 's nachts grijs en grauw zijn, hebben
lichtende nachtwolken een zilverwitte tot blauwe, heel speciale kleur.
Recent waren er in ons land nog lichtende nachtwolken zichtbaar, nl. in de nacht van 28/29 juni 2024.
De wolken bestaan uit minuscule ijsdeeltjes. De temperatuur bedraagt op die hoogte immers tussen -90 en -145 graden Celsius.
De ijsdeeltjes hebben een stofkern van micrometeorieten of vulkanisch as waarop waterdamp is vastgevroren.
Het stof fungeert dan als condensatiekern. We kijken dus ten dele naar buitenaardse wolken.
Door de
klimaatveranderingen
is er tegenwoordig meer waterdamp in de hoge atmosfeerlagen aanwezig dan vroeger.
De uitbarsting van de Hunga Tonga Hunga Ha'apai in de Stille Oceaan in januari 2022 injecteerde extra waterdamp.
En dan zijn er nog de honderden raketlanceringen voor
het Starlink-netwerk van SpaceX (Elon Musk)
die op hun beurt waterdamp in de hoogste atmosfeerlagen achterlaten.
Tenslotte zorgt de klimaatverandering hoog in de atmosfeer voor extra afkoeling.
Die vier factoren verklaren
waarom er nu meer lichtende nachtwolken worden waargenomen dan pakweg 50 jaar geleden.
Op deze site
vind je nog meer prachtige voorbeelden van lichtende nachtwolken.
Nog andere vragen?
Statistieken:
Online: 47
Vandaag: 2.101
Laatste week: 9.029
Pagina's: 42.175.079
sinds 15 aug 2010
